Textielontwerpster Olu Vandenbussche van Manelprints en schoendesigner Jan Caus starten een kleinschalige, duurzame sneakerlijn op. Voor de productie en het ontwerp van de sneakers werken ze samen met gedetineerden.
Textielontwerpster Olu Vandenbussche en schoenenontwerper Jan Caus leerden elkaar kennen bij Starterslabo toen ze vorig jaar hun eigen zaak opstartten. Jan was op zoek naar mensen die wilden samenwerken. ‘Zo ben ik bij Olu terechtgekomen. Op haar website stond expliciet dat ze openstond voor samenwerkingen en dat vond ik uniek. Ik zat zelf wat vast met mijn sneakerontwerpen en haar focus op het digitale sprak me erg aan’, licht Jan Caus toe. ‘Ik onderscheid me inderdaad door digitaal te ontwerpen en door zo duurzaam mogelijk te werk te gaan,’ vult de textielontwerpster aan.
De duurzame aanpak wil zeggen dat het duo zonder lijm te werk gaat en dus alle onderdelen met de hand geknipt en aan elkaar gestikt worden. De productietijd van dit proces duurt veel langer dan die van gewone sneakers. ‘Het maken van een paar sneakers duurt gemakkelijk tien uur, wat zich vertaalt naar een duur product’, leggen Olu en Jan uit.
Bewustzijn
We zijn onder de indruk van de professionaliteit van de gedetineerden.
Zo kwamen ze terecht bij Cellmade, een organisatie die de sociale reïntegratie van gedetineerden bevordert door hen een vak aan te leren en zinvol werk aan te bieden in samenwerking met ondernemers. De organisatie gaat uit van het idee dat gedetineerden gemakkelijker terug zullen integreren in de maatschappij als ze iets nuttig aanleren tijdens hun gevangenschap. ‘De gevangenen leveren heel goede kwaliteit af. We zijn onder de indruk van de professionaliteit,’ vertellen de ontwerpers enthousiast.
Jan en Olu wilden nog een stapje verder gaan en niet alleen laten produceren door de gevangenen, maar ook voor de prints met hen samenwerken. ‘Ik werk volgens het slow design principe. Naast duurzaamheid is co-creatie ook een van de principes van slow design. Zo is het idee ontstaan van de gevangenen tekeningen te laten maken, die we dan naar prints vertalen.’
Ook in de gevangenis zitten creatieve mensen die hele mooie dingen kunnen maken, maar er de kans niet toe hebben gekregen.
In eerste instantie zal dit project leiden tot een expo en kleinschalige verkoop, maar het ondernemersduo hoopt ook bewustzijn te creëren. ‘Subsidies voor opleidingen en werk in gevangenissen worden steeds vaker afgeschaft’, klinkt het. ‘We willen de positieve kant belichten. De gevangenis is een wereld die veel mensen niet goed kennen en wantrouwig tegenover staan. Ook in de gevangenis zitten creatieve mensen die hele mooie dingen kunnen maken, maar er de kans niet toe hebben gekregen.’
Voldoening
Jan werkt parttime als hulpverlener en vond het ook daarom erg interessant om samen te werken met de langgestraften. ‘Ik ben blij dat ze zo eens op een andere manier dan de repressieve kant in de spotlight komen. Hoe de Noorse gevangenissen omgaan met hun gedetineerden vond ik trouwens erg interessant in de film ‘Where to Invade Next?’ van Michael Moore. In de film wordt een luchtfoto van een Noorse gevangenis getoond. Binnenin is een park met bungalows waar de gevangenen leven. De Noren hebben die aanpak geïntroduceerd toen ze zagen dat er een hoog recidievencijfer was, problemen waren met druggebruik en conflicten tussen cipiers en gevangenen. Ze zagen die problemen als aanleiding om het anders aan te pakken. Dat is een visie waar ik me in kan vinden. Ik ben blij dat wij, ook al is het maar een kleine druppel op de hete plaat, iets kunnen bijdragen aan de verbetering van de situatie in gevangenissen. Misschien beginnen de gevangenen wel te dromen en gaan ze na hun vrijlating verder in de creatieve sector.’
‘Door de gedetineerden zelf te laten ontwerpen krijgen ze de kans eens iets anders te doen en ze halen er duidelijk veel voldoening uit,’ vult Olu aan. Op termijn willen ze ook workshops geven in gevangenissen. Dat is momenteel nog niet altijd mogelijk omdat de middelen er niet voor zijn, maar via de Sneaker Academy hopen Jan en Olu een stimulans te zijn om meer gelijkaardige initiatieven mogelijk te maken in de Belgische gevangenissen. Het personeel is alvast erg positief. ‘Het viel ons op dat het gevangenispersoneel heel gemotiveerd is en solidair met de gevangenen. Ze denken mee na over mogelijkheden en staan heel erg open voor ons project,’ klinkt het.
Loon
Wat de gedetineerden verdienen in de gevangenis, moeten ze ook gebruiken om dingen ter plekke te betalen.
Doordat ze samenwerken met Cellmade krijgen de gevangenen ook een loon. Zo leren ze niet alleen iets bij, maar hebben ze ook geld om te beheren. ‘Een jaar nadat ze opgesloten worden, vervallen hun rechten, zoals de pensioenopbouw. Wat ze cash bijhebben wordt op een rekening gezet. Eventueel krijgen ze giften van familie. Wat de gedetineerden verdienen in de gevangenis, moeten ze ook gebruiken om dingen ter plekke te betalen. Als ze iets willen drinken, een boek uitlenen of hun ontspanningsruimte aanvullen, betalen ze daar zelf voor. Mensen denken vaak: ‘En dat met ons belastinggeld’, maar daar betalen ze dus wel degelijk zelf voor’, aldus Olu.
Slow fashion: mode met betekenis
We willen een brug slaan tussen mode en mensen.
De Sneaker Academy is momenteel een project met gedetineerden, maar kan ook opengetrokken worden naar andere doelgroepen. ‘We zouden ook graag willen samenwerken met vluchtelingen. Ik heb een achtergrond in workshops geven voor verschillende doelgroepen en Jan heeft ervaring met hulpverlening,’ legt Olu uit. ‘We koesteren dezelfde droom. Iedereen kan wel iets ontwerpen, maar die link naar het sociale is voor ons erg belangrijk. We zijn op zoek naar een manier om een sociale impact te hebben en een brug te slaan tussen de mode en de mensen. Daarom willen we iets maken dat betekenis heeft’, vult Jan aan.
‘De media is ook kritischer geworden tegenover de mode-industrie. Dat de dochter van Trump haar kleding in Indonesië laat maken, wordt bijvoorbeeld aan de kaak gesteld, en dat vind ik heel positief. Iemand die zwemt in het geld en toch haar collecties laat maken door mensen die in vreselijke omstandigheden moeten werken, moet inderdaad bekritiseerd worden. Wij kiezen daarom bewust voor lokale productie’ vertelt Jan.
Dat er verandering op til is, voelt ook Olu aan. Ze vergelijkt het met de voedingsindustrie, waar we al een stapje verder staan. ‘Zestien jaar geleden ben ik vegetariër geworden. Toen was dat nog niet zo bekend en kon je amper uit eten gaan, terwijl je nu heel lekker op restaurant kan gaan dineren. Ik heb het gevoel dat er een gelijkaardige beweging aan de gang is in de mode. Zeker nu de ketens erop inspelen.’
Toch zijn ze voorzichtig positief. ‘De prijs van ecologische mode bij ketens zit nog helemaal fout. Dat een duurzaam T-shirt verkocht kan worden voor een extreem lage prijs klopt niet’, vindt Jan. ‘Zo geraken mensen gewend aan die dumpingprijzen en beseffen ze niet wat de werkelijke kost van mode bedraagt. Ik vind dat ketens er een erg fout signaal mee de wereld insturen’, klinkt het ook bij zijn zakenpartner.
Mensen koesteren kleding meer als ze het verhaal erachter kennen.
De Sneaker Academy Belgium kiest daarom resoluut voor mode met een verhaal. ‘We zijn ervan overtuigd dat mensen kleding meer koesteren en minder snel weggooien als ze het verhaal erachter kennen. En aan die mentaliteit willen wij graag aan bijdragen,’ besluiten ze.
Sneaker Academy Belgium is een samenwerking met Cellmade en met de steun van De Vlaamse Gemeenschap. Volg Sneaker Academy Belgium via Facebook.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
