De taalgrens, die nog wel. Maar andere landsgrenzen steken ze niet over. Belgen die in eigen land op reis gaan : ze bestaan, en ze zijn met veel. Een kwestie van gedaalde koopkracht ? Of dure brandstof ? En is Vlaanderen eigenlijk wel een vakantieland ? We zochten het voor u uit.

Arme muzikanten. Een volgeboekte festivalzomer redt dan misschien wel finan-cieel hun boekjaar, op vakantie gaan zit er voor de meesten helaas niet in. “Op tournee het land afrijden van festivalwei naar concertpodium heeft zo wel zijn voordelen : een mens leert zijn land kennen”, aldus Axl Peleman. Deze zomer hoeft hij zijn basgitaar niet veel om te gorden, hij heeft al andere bezigheden : elke weekdag draait hij een reportage voor Zomer 2008, de talkshow van Marcel Vanthilt en Ben Crabbé op Eén.

De drie meiden van Laïs, Nathalie, Jorunn en Annelies, blijven in juli en augustus ook grotendeels in ons land. De reden : ze spelen een reeks concerten en festivals, waaronder de Gentse Feesten en Folk Dranouter. Hebben ze dan wel nog een echt vakantiegevoel ? “Waarom zoeken we het tijdens de vakantie altijd zo ver ? Er zijn in België toch genoeg dingen te ontdekken”, zegt Annelies. “De gemiddelde Belg kent zijn land gewoonweg niet.” Goede herinneringen heeft ze aan een fietsvakantie in de boomgaarden rond Sint-Truiden, waar ze logeerde in charmante boerderijen en hoeves. “Ik moet toegeven, het is iets voor romantische zielen”, zegt ze.

Jorunn van Laïs heeft het meer voor de Ardennen. “Met de auto ernaartoe rijden, tentje opzetten en een vuurtje stoken. Dat mag wel niet, maar goed. Spontaan reizen is het leukste wat er is : je komt altijd per toeval maffe mensen tegen. Eén keer stootten we op een boer die dode konijnen verkocht. In zijn huis zat het vol met losvliegende papegaaien ! Die avond maakten we op het kampvuur konijn met pruimen en we goten er een streekbiertje bij. Megagezellig én lekker. Als je op hotel of restaurant gaat, maak je zulke toestanden niet mee.”

Zou ze dan geen gastenverblijf willen openen, zo ergens in de Ardennen ? Jorunn : “Ik zou dat heel graag doen, ja. Stel je voor, een huisje met een schuur om daar wat ‘oerkampen’ in te organiseren. Kinderen en volwassenen leren vuur stoken, muziek maken en van de natuur genieten. Zou dat geen goed idee zijn ?” Een minder goed idee was haar uitstap naar Oostende, toen ze haar vriend per se wou overtuigen dat jeugdherbergen best wel cool zijn. “Viel dat even tegen ! Die nacht arriveerde er een bende Polen die de hele nacht door zopen en op de muren bonkten. We hebben geen oog dichtgedaan.”

Als Laïs ergens te lande moet optreden, proberen Jorunn en Nathalie daar soms een minivakantie aan te koppelen. “Onlangs moesten we in Brussel spelen”, vertelt Nathalie. “Voor de fun ben ik daar die avond op hotel gebleven. De dag erna heb ik dan een beetje sightseeing gedaan. Best wel plezant.” Jorunn knikt : “Ik blijf ook soms plakken na een optreden. Op die manier kleine provinciestadjes ontdekken, dat is echt verrassend.”

Lekker eten, zee en groen

Zijn de meiden van Laïs eigenlijk representatief voor de groep Belgen die in eigen land op vakantie gaan ? We gingen te rade bij studiebureau WES, dat tweejaarlijks een onderzoek doet naar het reisgedrag van de Belgen. Voor lange vakanties, vanaf vier overnachtingen, is binnenlands toerisme niet populair, zo lezen we in hun recentste rapport uit 2007. Slecht één op de vijf Belgen trekt niet naar het buitenland. En in de zomermaanden is het cijfer nog lager : amper acht procent van de Belgen kiest voor een lange vakantie in eigen land. Het meest in trek blijft de kust, al komen de Vlaamse groene regio’s (Limburg, de Kempen en de Westhoek) en Wallonië sterk opzetten. Stadsvakanties zijn verwaarloosbaar.

Voor korte vakanties, tot drie overnachtingen, blijft 51 procent van de Belgen wél liefst in eigen land. De kust is het populairst, gevolgd door Wallonië en de Vlaamse regio’s. Ook hier scoren citytrips naar Antwerpen, Mechelen, Brussel, Brugge of Gent niet zo goed. Enkel voor daguitstappen lokken die veel Belgen, net als de kust uiteraard. Toch doen vooral de Vlaamse kunststeden het toeristisch helemaal niet slecht : in 2007 steeg het aantal overnachtingen er met 5,7 procent tot meer dan 9 miljoen, 7,6 miljoen daarvan zijn buitenlandse toeristen. Vooral Mechelen, Gent, Antwerpen en Leuven stegen het voorbije jaar spectaculair.

Rest ons nog de vraag waarom de Belgen vakantie nemen in eigen land ? Om lekker te eten, te fietsen en te wandelen, zo blijkt. En als het even kan met familie of vrienden, want dat sociale aspect is de grootste drijfveer om een vakantie te kiezen in het binnenland. Houden de dure brandstofprijzen of de gedaalde koopkracht de mensen niet thuis ? “Niet echt”, zegt Rik De Keyser van WES. “Belgen gaan meer dan vroeger op reis, maar minder in eigen land. We boekten nog nooit zoveel lange reizen als voor deze zomer. Je zou verwachten dat mensen door de gedaalde koopkracht schrappen in het aantal reizen per jaar, maar dat is zeker niet het geval.” Lea Winkeler van Toerisme Vlaanderen vult aan : “Vakantie is een vaste waarde in het uitgavenpatroon. Daar wordt niet zo snel in gesnoeid. Ook de gestegen brandstofprijzen lijken geen invloed te hebben op het reisgedrag van de Belg.” En de Bongobon ? Heeft die een boost teweeggebracht voor het binnenlands toerisme ? “Zoiets is natuurlijk leuk om te krijgen,” aldus De Keyser, “maar de invloed op de totale stroom toeristen is heel klein.”

Tot slot gooien we het nog even over de gevoelige communautaire boeg. Reizen Vlamingen en Walen verschillend ? “Opvallend : Vlamingen kiezen – honkvast als ze zijn – het meest voor vakanties in de Vlaamse regio’s, Walen en Brusselaars trekken liever naar de kust”, aldus Rik De Keyser, die zelf een mooi voorbeeld is van die trend. “Deze zomer ga ik inderdaad op reis in een Vlaamse regio”, bevestigt hij. “Wallonië ken ik eerlijk gezegd niet zo goed. Er zijn nog veel leuke hoekjes in Vlaanderen die nog niet zo bekend zijn. Neem nu het Maasland, de Vlaamse Ardennen of het Hageland. Streken met veel potentie, waar toeristisch nog veel meer uit gehaald kan worden.” Misschien moet Jorunn van Laïs daar ergens haar gastenverblijf openen ?

Door Thijs Demeulemeester I Foto Ann Vallé