Met een tentoonstelling in Tokio wordt de 45-jarige carrière van een van de vrijbuiters van de Japanse modewereld in de kijker gezet. Wij gingen een kijkje nemen op enkele locaties die Issey Miyake na aan het hart liggen.

Hij had geen zin in een retrospectieve, want dat klonk te statisch en hij wilde niet ‘gemummificeerd’ worden. Issey Miyake (78) is dan ook een man die al een leven lang de grenzen van de kledingtechnologie verlegt en ook vandaag nog bakens verzet. Hoewel hij niet graag terugblikt, nam hij toch de tijd om in zijn archief te duiken, één middag per week. Zo kwamen er langzaam maar zeker duizenden zorgvuldig bewaarde creaties van zijn in 1970 in Tokio opgerichte Miyake Design Studio aan de oppervlakte. Het is een zegen voor de jonge medewerkers die hem vandaag assisteren. Het avontuur van een modemerk dat zijn stempel drukte op de modegeschiedenis, bovendien een van de weinige huizen die onafhankelijk bleven. De gestage inventarisatie leidde tot een honderdtal silhouetten. Ze zullen te zien zijn tot en met 16 juni in het National Art Center in Tokio, dat voor de allereerste keer een tentoonstelling aan een modeontwerper wijdt.

Het parcours omvat drie secties, met innovatie als gemeenschappelijke deler, want dat is de drijfveer voor elk onderzoek in zijn atelier, zowel bij de ontwikkeling van nieuwe weefsels als bij het bedenken van nieuwe fabricagetechnieken. “Issey Miyake heeft zijn inspiratie altijd gezocht in het leven van elke dag”, zegt Midori Kitamura, die aan het hoofd staat van de Miyake Design Studio. “Hij wilde altijd ‘de gewone mensen’ kleden en tegelijk afstand nemen van de traditionele manieren waarop kleding wordt gemaakt.”

In het woelige Parijs van mei 68 zet hij zijn eerste stappen als couturier in de salons van Hubert de Givenchy. Maar hij maakt zich gaandeweg los van een visie en een creatie gebaseerd op ‘coupe’ en ‘montage’, waarbij het lichaam zich moet aanpassen aan het kledingstuk. Hij concentreert zich op de beweging en stelt zich daarbij telkens dezelfde vraag : hoe ‘verpak’ je het driedimensionale lichaam in een vlak stuk stof zonder uit het oog te verliezen dat dat lichaam moet kunnen bewegen. “Voor hem is een vlakke jurk een abstractie,” aldus Midori Kitamura, “de essentie van een jurk is dat ze wordt gedragen, en de ruimte tussen het lichaam en het kledingstuk is voor hem van het grootste belang.”

Van meet af aan slaat Issey Miyake bruggen tussen traditie en moderniteit, zoals blijkt uit de eerste modellen in zaal A. Daarbij steunt hij op het eeuwenoude vakmanschap, dat hij wil beschermen, maar hij vindt ook voortdurend nieuwe manieren uit om je te kleden. Bezeten door het idee van vrijheid creëert hij een verbazingwekkende ‘getatoeëerde’ outfit, gelijkend op een tweede huid, met als motief een mix van de profielen van Janis Joplin en Jimi Hendrix. Hij ontleedt ook de fabricagetechnieken van kimono’s en judojasjes, om kledingstukken te creëren die tot leven komen op prachtige mannequins, met creaties bestaande uit 365 met de laser gesneden en vervolgens geassembleerde stukken karton. In een volgende ruimte ontdekken we de eerste proefstukken van ontwerpen op basis van materialen die totaal vreemd zijn in de kledingwereld, zoals in kunsthars gegoten bustes die recht uit een 3D-printer lijken te komen, maar ook indrukwekkende corsages van rotan en bamboe. Weer iets verder zien we hoe een weefsel wordt gedrapeerd rondom de lichaamsvormen door middel van een injectie van siliconen.

Maar het is in de laatste zaal, de grootste, dat het werkwoord ‘maken’ – het favoriete woord van de ontwerper – zijn volle betekenis krijgt. Hier staat de vouwmachine die voor onze ogen de kleren van de Pleats Please-lijn maakt, kleren die de perfecte reisgezel zijn van de moderne nomade, want de plooien zijn voor altijd in de stof gebrand en dus permanent. Deze uitvinding werd mogelijk gemaakt door het onderzoek uitgevoerd op alle soorten natuurlijke vezels – van paardenhaar en raffia tot washi of traditioneel Japans papier – zowel als synthetische vezels, zoals de gerecycleerde polyesterdraad die werd gebruikt door de jonge onderzoekers van het Reality Lab. Onder leiding van Issey Miyake, die alles van nabij opvolgt, creëerde het team de 132 5. Issey Miyake-lijn op basis van mathematische modellen. Zo ontstaan er sculpturale origamikleren met scherpe hoeken en driehoeken die bij het opbergen niet meer plaats innemen dan een trui of een T-shirt. Kortom, een magisch proces waarbij niets aan het toeval wordt overgelaten, los van alle trends, met als resultaat een onmiskenbaar tijdloze mode.

The Work of Miyake Issey, in het National Art Center van Tokio, tot en met 16 juni 2016, nact.jp/english

MEIJI JINGU

Dit heiligdom, een oase van rust in het hart van Tokio, is gewijd aan de zielen van keizer Meiji en keizerin Shoken, de overgrootouders van de huidige keizer Akihito. Meiji Jingu is het indrukwekkendste religieuze monument van de stad en de grootste gebedsplaats van het shintoïsme. De tempel, ingebed in een aangeplant bos met meer dan 100.000 bomen afkomstig uit alle hoeken van het land, bevindt zich aan de rand van de wijken Shibuya en Omote-Sando. In de zomer is dit dé plek voor ieder die de vochtige, drukkende hitte van de stad wil ontvluchten. Ook op nieuwjaarsdag is het hier erg druk, want dan staan er lange rijen gedisciplineerde Japanners die komen bidden en wensen uitspreken, terwijl een belletje hen aanspoort om de ogen neer te slaan. Yoyogikamizonocho 1-1, Shibuya, Tokio, meijijingu. or.jp

21-21 DESIGN SIGHT

Sinds de opening in 2007 hield dit unieke designmuseum zonder eigen collectie al dertig tentoonstellingen, goed voor meer dan een miljoen bezoekers. Issey Miyake, die doorgaans vrij discreet is in de media, publiceerde in 2003 een oproep in het invloedrijke dagblad Asahi Shimbun. Zijn pleidooi leidde enkele jaren later tot de oprichting van dit atypische museum, onder leiding van Issey Miyake, Taky Satoh en Naoto Fukasawa. Alleen al het gebouw van staal en beton, ontworpen door de bekende architect Tadao Ando, is de reis waard. Hoewel je er niet naast kunt kijken, bevindt het zich voor 80 procent onder de grond. Het gebouw smelt ook op harmonieuze wijze samen met het omringende park. Zoals de naam A Piece of Iron Sheet, verwijzend naar de 54 meter lange stalen plaat die het dak vormt, al laat vermoeden is de constructie gebaseerd op dezelfde reflectie die ten grondslag lag aan de in 1998 door Issey Miyake gelanceerde A-POC (een acroniem voor A Piece of Cloth), een revolutionaire lijn van kledingstukken. Tot en met 5 juni loopt er een poëtische tentoonstelling gewijd aan Zakka, de Japanse term voor kleine gebruiksvoorwerpen die vaak mooi zijn om naar te kijken en ons dagelijks leven kleur geven. Hier vind je overigens ook het Canoviano Cafe, een door de ontwerper erg gewaardeerd Italiaans bio-restaurant.

Akasaka 9-7-6, Minato-ku, Tokio, 2121designsight.jp

SASHA KANETANAKA

Dit restaurant met slechts 42 couverts, verborgen achter het splinternieuwe betonnen gebouw van Kenzo Tange, is waarschijnlijk een van de best bewaarde geheimen van Tokio. Issey Miyake spreekt er graag af met vrienden en familie om er te midden van een serene zensfeer, gecreëerd door de Japanse kunstenaar en fotograaf Hiroshi Sugimoto, te genieten van een verfijnde traditionele keuken, gekenmerkt door een smakenexploratie aan de hand van kleine, smaakvolle gerechtjes die worden gepresenteerd in zo’n mooi, uitgepuurd serviesgoed dat je nauwelijks je eetstokjes durft te bewegen. Een van de lange tafels biedt uitzicht op de tuin van stenen en bamboe. De perfecte locatie om te dagdromen.

Oak Omotesando 2F 3-6-1, Kita Aoyama, Minato-ku, Tokio

DAINI’S TABLE

Dit restaurant in de Miyakestraat – een bijnaam die de inwoners van Tokio bedachten – serveert meer dan royale porties moderne, lekkere Chinese gerechten, gepresenteerd in hedendaags serviesgoed. Het team van de Miyake Design Studio is hier al meer dan dertig jaar kind aan huis. De baas, die vloeiend Frans spreekt, wacht zijn klanten op in het souterrain, gekenmerkt door een sober, door zeegroene tinten gedomineerd interieur.

Minami Aoyama 6-3-14, Minato-ku, Tokio.

GONPACHI

Deze overbekende, wereldwijd gerenommeerde locatie trekt niet alleen Japanners aan maar ook veel Gaijin, buitenlanders. Zij gaan graag tafelen op de plek waar een van de meest gewelddadige scènes uit de film Kill Bill werd gedraaid. Hier sabelde Uma Thurman in haar legendarische gele jumpsuit haar vijanden neer. Nu staan er lange tafels waaraan maximaal 350 gasten kunnen worden bediend. In de hal aan de ingang hangen talrijke foto’s van de sterren die hier ooit kwamen proeven van de al bij al eenvoudige gerechten van deze izakaya, waar je de koks aan het werk kunt zien en aan de ingang een saké van het vat krijgt aangeboden, voor het geval je even op een tafel moet wachten. Waarna de obers je verwelkomen met een donderende “Irashaii !” Ambiance verzekerd.

Nishi-Azabu 1-13-11, Minato, Tokio, www.gonpachi.jp/en

DE WIJK AOYAMA

In de straatjes van deze wijk zijn veel modezaken gevestigd. Issey Miyake was de eerste om er te investeren, niet door de bouw van een flagshipstore à la Prada (dat hier sinds 2003 present is met zijn glazen toren ontworpen door Herzog en de Meuron), maar door het uitspreiden van een waaier aan winkels op menselijke schaal, elk gewijd aan een andere lijn. In elke winkel treed je binnen in een andere wereld. Het in 2013 geopende Reality Lab verzamelt de meest innovatieve producten en accessoires van het ogenblik. Hier vind je ook de collectie 132 5. Issey Miyake, geïnspireerd op mathematische formules. Wat verder is er de winkel van de me-lijn met stukken uit de capsulecollectie, op basis van tekeningen van de kunstenaar Ikko Tanaka. Andere internationale namen zijn onder meer Rick Owens, Stella McCartney en Kitsuné. Maar ook lokale grootheden zoals Comme des Garçons, Sou-Sou en A Bathing Ape, maken van deze wijk een hot spot voor fashion addicts.

Tekst Isabelle Willot