Architectuurscholen schuiven aan om deze villa te bezoeken, opgetrokken in de vroege jaren vijftig en bijna integraal bewaard. Het was het weekendverblijf aan zee van een rijke familie uit Barcelona. Nu stijgen vliegtuigen zowat op in de achtertuin : modernisme ingehaald door moderniteit.

“In 1949 gaven mijn ouders, Ricardo Gomis en Ines Bertrand, aan Antonio Bonet de opdracht een vakantiehuis voor ons gezin te bouwen ten zuiden van Barcelona”, vertelt Susanna Gomis. De architect, een vriend van haar ouders, werkte onder andere in de studio van Le Corbusier in Parijs. Samen met zijn partners van Grupo Austral in Buenos Aires had hij ook de stoel BKF ontworpen, beter bekend onder de naam Butterfly.

Het opzet was een zeer ruim vakantiehuis te bouwen met een mooie tuin en een zwembad voor het gezin met zes kinderen. De belangrijkste vereiste was dat elk van de kinderen een eigen slaapkamer had en dat er ook voor de ouders aparte vertrekken waren. Susanna Gomis : “Mijn ouders waren zeer actief in de culturele wereld van Barcelona. Mijn vader had een uitgesproken passie voor muziek, en daarom was het voor hem heel belangrijk dat de woonkamer werd opgevat als een multifunctionele ruimte voor het organiseren van muzikale en culturele voorstellingen.”

Het terrein van vier hectare waarop het huis uiteindelijk werd gebouwd, ligt aan zee, een vijftiental kilometer buiten het centrum van Barcelona, net naast de delta van de LLobregatrivier. Het hele terrein is begroeid met mooie waaiervormige pijnbomen en loopt uit tot aan de duinen op het strand. De bouw heeft zeer lang aangesleept : omdat de architect in Argentinië woonde, verliep de communicatie traag en werd het definitieve plan uiteindelijk pas goedgekeurd in 1953.

La Ricarda, zoals het gedoopt werd, bestaat maar uit één niveau, waarvoor de hoogte van de pijnbomen als maatstaf werd genomen. Zo wordt het huis ondanks zijn omvang – maar liefst duizend vierkante meter – volledig in de omgeving opgenomen. De woning is langs verschillende assen opgebouwd uit vierkante modules van 8,8 op 8,8 meter, met een gewelfd dak op vier metalen hoekpilaren. De belangrijkste as loopt parallel met de zeelijn en bevat de ruimtes voor gemeenschappelijk gebruik, zoals de woonkamer met de dubbele open haard, de eetkamer en de drie keukens. De as op het westen bevat de hal en het paviljoen met de zes kinderslaapkamers, studieruimtes, drie badkamers en dressings. De as op het oosten herbergt de woning van het huispersoneel met keuken, woonkamer en slaapkamers en daarnaast de garage.

In een onafhankelijk paviljoen bevinden zich de privévertrekken van de ouders, bestaande uit een woonkamer, een zone met werktafel, een slaapkamer, dressing en badkamer. Oorspronkelijk stond deze module totaal los van de rest van het huis. Maar wegens praktische overwegingen is er dan toch een lange gang met glazen dak en ramen gekomen die het paviljoen verbindt met het centrale gedeelte van het huis.

Alle meubels werden op maat gemaakt. De meeste zijn ontworpen door architect Bonet zelf. Hij heeft ook de kleuren van het interieur bepaald, die allemaal naar de natuur verwijzen, met veel tinten van bruin, groen en blauw. Zelfs het logo van La Ricarda, dat op alle lakens en handdoeken geborduurd is, is een ontwerp van Bonet.

Vervlogen tijden

“Zowel mijn ouders als mijn broers en zussen en ik genoten ervan om hier vlak aan het strand met zoveel ruimte en licht en omringd door familie en vrienden onze weekends en de zomervakanties door te brengen”, zegt Susanna. “Mijn ouders waren zeer actief in de avant-gardebewegingen, waren bevriend met veel kunstenaars en organiseerden regelmatig concerten en recepties. In de archieven van het huis zijn er foto’s van mijn ouders met belangrijke kunstenaars zoals Joan Miró en Antoni Tàpies. Van velen onder hen was er hier trouwens werk te zien. Schilderijen van Magda Bolumar bijvoorbeeld, of een mobiel van beeldhouwer Moisés Villèlia in de hal. Ook in de tuin stond er een heel groot houten kunstwerk van hem, maar dat is jammer genoeg verwoest door verschillende stormen.”

Om het huis te bereiken rijd je vandaag onder de opstijgende vliegtuigen door rakelings langs de startbaan van de luchthaven van Barcelona. “Bij het begin van dit project in de jaren veertig hadden mijn ouders nooit vermoed dat de luchtvaart zo belangrijk zou worden en dat de luchthaven een dergelijke omvang zou krijgen. Sinds jaren maakt de geluidsoverlast de woning op sommige dagen onleefbaar. Maar omdat we ons bewust zijn van de historische, artistieke en culturele waarde van La Ricarda – elk jaar ontvangen we studiereizen van verschillende architectuurscholen – besteden we met alle broers en zussen heel wat tijd en inspanning aan het behouden en herstellen van dit patrimonium. Dat vraagt een bijzondere toewijding omdat hedendaagse serieoplossingen hier niet toegepast kunnen worden. Denk maar aan de omvang van de ramen in ijzer, de dakbedekking, de handgeweven tapijten. Omdat de woning zo dicht bij het strand staat, is ze bovendien erg onderhevig aan erosie en wind. Kijk maar hoe de pijnbomen rond het huis gebogen staan. Het lijkt wel alsof ze het omkapselen en zo proberen te beschutten tegen verval en de overvliegende vliegtuigen.”

Tekst Inezz Foto’s Verne