Vandaag is het een evidentie dat mascara niet kladt en dat lipstick kissproof is, maar er zijn andere tijden geweest. Wij loodsen u doorheen de afgelopen make-updecennia, vol nostalgie én opluchting, want wat zàgen we er toch uit.

Het vroeger-was-beter-verhaal vindt in de cosmetica weinig weerklank. Want niet alleen onze kapsels waren er twintig jaar geleden ver óver, ook onze gezichten kregen van het goede te veel. Al is niet iedereen het daarmee eens. Yannick Vaudry, internationaal make-upartist bij Yves Saint Laurent, vindt dat we onmogelijk kunnen spreken over ‘fouten’ in de make-upgeschiedenis : “We kunnen één simpele les uit het verleden trekken : make-up is een spel én een expressiemiddel. Om te verleiden, maar ook om jezelf te zijn. Niets is dus verboden.” Zijn open blik op cosmectica maakt van hem een ideale gids doorheen de beautygeschiedenis. En Vaudry weet waarover hij spreekt : hij zit al 23 jaar bij de cosmetische tak van het Franse merk, die dit jaar trouwens 30 kaarsjes mag uitblazen.

De jaren 70 : braaf

We stellen ons de jaren zeventig vooral voor als een wilde periode. Met beelden van een wervelende mensenmassa die op Woodstock liefde en seks predikt, hippies die met bloemen in het haar San Francisco binnenrijden. Veel extase en kleur, maar behoorlijk natuurlijke gezichten, zonder overbodige opsmuk. Daar zijn verschillende verklaringen voor. De eerste is eenvoudig : vrouwen waren volop bezig zich te bevrijden van het dominante mannelijke juk. Want het waren ook mannen die de beautyindustrie rege(e)r(d)en en die vrouwen al te vaak alleen als lustobject beschouwden. En waarom droegen vrouwen die make-up ? Precies, om mannen te behagen. Dus : op de brandstapel ermee, waar ook de beha’s al lagen te smeulen. Maar Yannick Vaudry ziet ook een andere reden voor de soberheid : de make-up zelf was veel te braaf. “In die jaren bestond het cosmetica-universum vooral uit heel zachte kleuren : beige, roze, grijs. Make-up was, en is dat nog een beetje, nauw verbonden met het accentueren van natuurlijke schoonheid : vrouwen met blauwe ogen werden geacht blauwe oogschaduw te dragen. Zelfs merken als Chanel of Dior – modehuizen die net als Yves Saint Laurent pas in tweede instantie een make-upcollectie opstartten – hadden wel collecties die enigszins verbonden waren met couture en de modegeest, maar toch bleven hun kleurencomposities heel braaf en klassiek, met een onderscheid tussen warme en koude tinten, zoals bij de klassieke cosmeticamerken als Estée Lauder.”

Maar in 1978 werd alles anders, aldus Vaudry. Toen ging de make-upafdeling van Yves Saint Laurent van start. “Saint Laurent wilde een make-upgamma waarmee de vrouw zich in alle vrijheid kon uitdrukken, net zoals met zijn moderne garderobes. Hij wilde dat zij haar gezicht zou gaan kleden zoals haar lichaam, en dat is echt waar vrouwen op zaten te wachten : modekleuren. Neem nu een van zijn eerste oogschaduwduo’s, in groen en blauw. In die tijd was blauw vooral voor vrouwen met blauwe ogen en idem dito met groen. Dus stel je voor : een oogschaduw met de twee kleuren tegelijk ! (lacht) Plezier en spanning verzekerd. En daarop volgde nog de provocerende fuchsia lippenstift. Dat paste helemaal in de stijl van Yves Saint Laurent : een zelfverzekerde vrouw, vol durf en vrijheid. Daarbij hoort ook de moderne, extreem geometrische packaging van die tijd, die pal tegenover de typische ronde, zachte, vrouwelijke doosjes stond. Eindelijk werd alles meer design en grafisch.”

De jaren 80 : vrijheid

De yuppies van de jaren tachtig waren in de ban van het materialisme en het snel rijk worden. Ook vrouwen begonnen bliksemcarrières uit te bouwen en gebruikten superglamoureuze make-up om macht uit te stralen, met lichtende voorbeelden als Madonna en Cher. Maar mooi was het niet, daar zijn de meesten het nu wel over eens.

Yannick Vaudry daarentegen ziet geen graten in een felrode mond gecombineerd met smokey eyes, en neemt aanstoot aan mijn opmerking dat dat smakeloos zou zijn, hij gaat zelfs recht in de tegenaanval. “Het is vreemd dat je dat zegt, want in die tijd hadden vrouwen een vrijheid die jij vandaag niet meer hebt. Jij vindt dat niet mooi, te veel, maar waarop is dat gebaseerd ? Conventies ? In feite hebben de vrouwen van die generatie de gevestigde normen compleet onderuitgehaald, er heerste een sfeer van vrijheid. Waarom zouden we de mode moeten aannemen als een dictaat ?”

Mode bevrijdt, en is altijd een expressie van vrijheid, meent Vaudrey. “In die jaren durfden vrouwen tenminste hun vrijheid uit te drukken, en ze wisten hoe ze er zich moesten van bedienen. Toch was er geen sprake van een geforceerde revolutie, ze hebben dat heel natuurlijk gedaan. Ze hebben begrepen dat schoonheid een wapen kan zijn. Ook vandaag blijft het een alternatief om te ontsnappen aan de dictaten. Het is een sterk expressiemiddel. Waarom zouden vrouwen zich mooi en braaf moeten opmaken, alleen maar om een frisse uitstraling te hebben ?”

De jaren 90 : sofisticatie

Na de wilde eighties keerden we in het volgende decennium terug naar onze natuurlijke schoonheid. Maar de paradox is duidelijk, en geldt nog steeds : met een flinke laag crème en make-up begonnen we de nude look te creëren. Een effect van ‘bijna geen make-up’, maar wel met een perfecte teint en oplichtende effecten die we nooit zonder make-up zouden bereiken. Ook op deze ‘rustigere’ aanblik van vrouwen geeft Vaudry zijn kijk. “Vrouwen zijn meer gaan berusten. Ze hielden ermee op hun make-up met geweld aan te brengen, want ze hadden al veel bereikt, zoals bijvoorbeeld werk, en wisten goed hoe ze de impact van hun make-up konden bepalen. Het was de tijd van cocooning, het ‘zijn’ werd belangrijker dan het ‘schijnen’. Tegelijk was het uitgangspunt op het gebied van make-up in die tijd de technologie, het innovatieve.” Sofisticatie, subtiele perfectie werd het nieuwe gat in de markt : producenten deden er alles aan om hun formules licht en onzichtbaar te maken, en er een zo wetenschappelijk mogelijk aura aan te geven. Cosmetica dienden niet langer alleen om de boel op te vrolijken en imperfecties te verstoppen, maar ook om licht te reflecteren en rimpels te bestrijden. Geen eenvoudige klus, wat ongetwijfeld het succes verklaart van make-upartiesten als Bobbi Brown (1991) en Laura Mercier (1996), die hun eigen onafhankelijke make-uplijnen lanceerden. En ze waren niet de enige nieuwe spelers op de markt, aldus Vaudry. “Vrouwen werden geconfronteerd met veel meer merken, en al die merken begonnen dan ook nog eens veel meer producten uit te brengen.”

De jaren 2000 en verder : alles kan.

Het grote verschil met vroeger ? Alles is toegestaan en alles is mogelijk, zo beweert Yannick Vaudry. “De modernisering van make-up houdt in dat er veel verschillende vertrekpunten en bijbehorende producten zijn. Het leven wordt ook aangenamer door de make-up van vandaag, die heel makkelijk aan te brengen is. En door het ruime aanbod : als ze in een brave bui zijn, kunnen vrouwen kiezen voor heel brave make-up, maar er is er ook ultraglamoureuze maquillage, en er zijn kleur- en textuureffecten.” Vaudry legt de grootste nadruk op het feit dat make-up vandaag zo simpel in gebruik is. Ooit was dat wel anders. “In de jaren tachtig was het heel moeilijk om mooie kleuren te creëren. De producten waren crèmeachtig en dus niet eenvoudig aan te brengen, ze bonden zich meteen aan de huid. Maar terzelfder tijd was er die enorme uitbarsting van vrijheid en kleuren. Het was een heel boeiende tijd. In de jaren negentig zijn de texturen sterk geëvolueerd, werden de producten veel makkelijker om aan te brengen, en konden consumenten de grote revoluties dus vlugger oppikken. Neem nu smokey eyes, vandaag zie je die zowat bij elke vrouw, en dat is in een kwartiertje gefikst, terwijl je er tien jaar geleden zeker een uur voor nodig had. Nog een voorbeeld : de evolutie op het gebied van foundations. Nu kan je thuis zelf voor een perfecte teint zorgen, vroeger had je daarvoor een make-upartiest, veel tijd én ervaring nodig. Ik hou van al die vernieuwingen, en ben ervan overtuigd dat het beste nog moet komen. Hoewel de samenstellingen steeds complexer worden, zullen de producten toch eenvoudiger worden voor de consumenten. Dàt is de grote vooruitgang.”

Door StefanieVan den Broeck

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content