Twee handen, een scheut olie en een propere tafel : het basisrecept van een klassieke massage. Maar wat brengt een sessie van het betere handenwerk nu echt teweeg ? Zodat u naderhand op wolkjes weer buitenstapt.

Er zijn twee soorten mensen : zij die bij de minste vreugde een warme knuffel geven, en zij die met een uitgestoken hand hun territorium afbakenen. Die laatsten passen beter in onze westerse maatschappij, waarin lichamelijk contact grotendeels gebannen is naar de intimiteit van een relatie. Toch blijkt uit tal van onderzoeken dat aanrakingen een belangrijkere sociale rol spelen dan woorden. En dat valt zelfs evolutionair te verklaren, aldus professor Kristl Vonck, neuroloog in het UZ Gent. “Bij primaten, mensapen, bijvoorbeeld, zien we dat ze elkaar aanraken en reinigen : grooming, een belangrijk aspect van hun sociale leven. Bovendien zullen ze in de eerste plaats bescherming bie-den aan die grooming partner. Mensen groomen niet, maar knuffelen elkaar wel, en vooral vrouwen spelen graag met het haar van hun partner en kinderen, een gelijkaardig ritueel. Het schept een vertrouwensband, waaruit we dan weer voordelen kunnen halen.” Bovendien komen er bij aanrakingen bepaalde chemische stoffen vrij, waaronder endorfine, een soort lichaamseigen morfine. Die zorgt ervoor dat je hartslag en bloeddruk dalen, waardoor je rustiger wordt.

Voor baby’s zijn aanrakingen zelfs levensnoodzakelijk, zo worden premature kindjes tegen het naakte lichaam van de moeder gelegd, de zogenaamde kangaroo care. Ook bij postnatale depressie behoort ‘aanraken’ tot de therapie, omdat het een goede manier is om gevoelens uit te wisselen, aldus professor Vonck. “Moeders met een postnatale depressie raken hun kinderen minder frequent én op een andere manier aan : ze zullen eerder kietelen of porren dan strelen. Die baby’s kennen een minder goede cognitieve ontwikkeling, meer stress, en gaan zichzélf meer aanraken. Dat laatste is echter geen vorm van compensatie, want uit onderzoek is gebleken dat er een essentieel verschil is tussen het aanraken van jezelf, een gevolg van stress, en het aanraken van anderen, een teken van rust en kalmte.”

Zweeds voor beginners

Zijn massages dan een waardig alternatief in onze ‘aanraakarme’ maatschappij ? Professor Vonck : “Het valt natuurlijk moeilijk te onderzoeken wat een massage precies teweegbrengt in ons lichaam, want dan zou je meteen erna al bloed moeten prikken. Maar er is wel onderzoek gedaan bij kankerpatiënten : als zij regelmatig een massage krijgen, bijvoorbeeld van de handen, vertonen ze minder tekenen van stress, angst en depressie.” Maar een massage kan ook voor gezonde mensen heil bieden, bijvoorbeeld door ‘blokkages’ in de spieren te verhelpen. En er worden ook basisemoties opgeroepen : een ongecontroleerde lach- of huilbui is niet uitzonderlijk.

Wie nog nooit een massage onderging, mag zich zeker niet laten afschrikken door koudwatervrees. Er zijn een aantal eenvoudige regels die een eerste bezoek een stuk minder stresserend maken : ‘massage-etiquette’. Zo bereidt u zich maar beter voor op een (half)naakt gebeuren. Doe het ook liever voor dan na een kappersbeurt : de gebruikte oliën kunnen uw haar vet maken. Neem op voorhand een douche en draag comfortabele kledij. Juwelen moeten sowieso uit, net als uw gsm. Durf ook te corrigeren tijdens de massage : zijn de bewegingen te hard of te zacht ? Hebt u het koud of net te warm ? Maar belangrijker nog : maak op voorhand duidelijk wat u precies verlangt. Al is dat voor een beginner soms moeilijk. Massagelerares Caroline Rigo raadt debutanten aan voor een klassieke Zweedse massage te kiezen. Maar ze legt ook een sterke verantwoordelijkheid bij de massagetherapeut zelf. “Hij moet zelf rust uitstralen en aanvoelen wat zijn klant nodig heeft. Door op voorhand vragen te stellen, maar ook door tijdens de massage steeds in contact te blijven met de klant. Ook letterlijk : de volledige, warme handen moeten het lichaam voldoende aanraken, met ruime, globale bewegingen, wat zorgt voor een cocoongevoel.”

Doe-het-zelvers

Veel mensen gaan graag thuis zelf aan de slag, met hun partner bijvoorbeeld. Geen probleem, aldus Rigo. “Een ontspannende massage kan niet veel kwaad, maar pas op met krachtige bewegingen en blijf sowieso af van iemand met pijn. Het wordt pas echt gevaarlijk als je bijvoorbeeld op een hernia masseert. Net als bij een professionele massage is het belangrijk dat je de spieren eerst opwarmt met globale bewegingen. En achteraf mag de ‘klant’ niet in bloot bovenlijf rondlopen, want de spieren moeten warm blijven. Anders kan de stijfheid van voor de massage zelfs nog erger worden.”

Een andere doe-het-zelfvorm die steeds meer ingang vindt, is babymassage. Die zorgt niet alleen voor een betere ouder-kindrelatie, maar brengt huilbaby’s ook gemakkelijker tot rust, en kan zelfs kwaaltjes oplossen, zoals darmkrampjes. Stina Vanvinckenroye, docent babymassage van het Limburgse Expertisecentrum Kraamzorg, legt uit : “Het belangrijkste doel van babymassage is dat je op een andere manier bezig bent met je baby dan de dagelijkse routines : luiers verversen, eten geven, aan- en uitkleden. Bovendien is het heel ontspannend voor het kind. De technieken zijn niet zo belangrijk, je moet het vooral zacht en traag doen, strelend bijna. Tegenwoordig kun je praktisch overal cursussen volgen. Meestal kun je met zulke massages beginnen vanaf zes weken, tot ongeveer twee à drie maanden. Daarna is babygym een leuk vervolg.” Maar geen paniek als uw baby het leslokaal bij elkaar schreeuwt : “Sommige baby’s zijn het heel snel beu omdat het hen gewoon niet ligt, net als bepaalde volwassenen.”

Door Stefanie Van den Broeck