2008 wordt het jaar van de vertroetelde stamcellen, van de zoektocht naar de emotie van de huid en van nieuwe, kleurloze pigmenten, geleend van de vlinders.

Net als we denken dat de cosmetica-industrie met liposomen, nanotechnologie, het beïnvloeden van de zenuwen van de huid en het herstellen van het cel-DNA op haar hoogtepunt is, doet een nieuwe vondst de sector trillen. Uit Amerika kwamen in 2005 al de eerste geluiden over onderzoekers die erin geslaagd waren de stamcellen van de huid te beïnvloeden.

Betekende dit dat onze cellen zo gemanipuleerd konden worden dat we eeuwig een perzikhuidje zouden houden ? Dat de traditionele antirimpelcrèmes en de botoxspuit de prullenbak in konden, en we ons genetische materiaal zo konden beïnvloeden dat we aan het eind van ons leven nog zouden blozen als een jong meisje ? Niet helemaal. De veroudering van de huid is en blijft een tweeledig proces. Enerzijds zijn we genetisch geprogrammeerd en hebben we hopelijk de rimpelloze wangen van onze moeder geërfd, anderzijds veroudert de huid onder invloed van uv-licht (zon), stress, levensstijl en milieuvervuiling. Met de jaren maakt de huid minder fibroblasten aan die de elasticiteit van de huid vormen en vertoont de huid rimpels. De steunlaag stort in. De celverdeling vertraagt, de huid verliest haar frisheid en krijgt verkleuringen.

Tot nu was het wel mogelijk de celdeling te stimuleren, door middel van crèmes en peelings. Daardoor leken we frisser en voelde de huid zachter aan, maar volgens tegenstanders van scrubben en peelen kon dit ook leiden tot een dunnere, juist vroegtijdig verouderde huid met overgevoeligheden. De nieuwste tendens is : beschermen wat je hebt en de celdeling beslist niet onnodig activeren.

Wie vroeger goed opgelet heeft bij biologie weet dat de stamcel de basis is die cellen produceert. De moedercel, diep in de huid ingebed. Die moedercel kan onder invloed van te veel zon of stress beschadigd raken, waardoor de celproductie terugloopt. De huid wordt daardoor alweer dunner en gevoeliger. Voss Laboraties, de Amerikaanse makers van StriVectin, wist als eerste een crème te maken die de stamcellen een beetje kietelt en zo weer zorgt voor nieuwe aanvoer van cellen. Amatokin zorgde al voor opschudding in Amerika, maar Europa moet geduld hebben, want pas in april wordt Amatokin gelanceerd.

Maar het is wellicht het Franse huis Dior dat hier met de primeur gaat lopen. In februari al lanceert het een grote campagne in Europa om Capture XP te introduceren, de crème de la crème op het gebied van huidverzorging, eentje die het proces van huidveroudering daadwerkelijk belooft te vertragen. Ook Dior maakt gebruik van de nieuwe kennis op het gebied van stamcellen. In samenwerking met het prestigieuze Stanford Institute in San Francisco, gespecialiseerd in stamcelbiologie en gedeeltelijk gefinancierd door Dior, ontstond een crème met grote beloftes. Het lukt de onderzoekers een mix van ingrediënten te maken die de stamcel helpen zijn werk goed te doen. De celdeling wordt niet versneld en raakt niet uitgeput, het is veeleer een kwestie van optimale bewaking van de stamcel.

Geen celmanipulatie

Er zijn twee soorten stamcellen. De volwassen en de embryonale stamcel. Het manipuleren van embryonale stamcellen roept weerstand op, maar in het geval van deze gesofisticeerde crème is er geen sprake van manipulatie. Embryonale stamcellen kunnen worden gemanipuleerd om zich te ontwikkelen tot specifieke cellen die van buitenaf ingezet worden bij bijvoorbeeld ernstige verwondingen. Bij deze crème draait het om de volwassen stamcel, die zich gewoon in het lichaam bevindt en dient als reparateur. Zieke of beschadigde cellen worden door de stamcel vervangen. In de huid zijn stamcellen aanwezig in de basale laag van de epidermis, waar ze slapen tot ze nodig zijn, in geval van celbeschadiging of verwonding. En anders dan een stamceltherapie waarbij stamcellen van dieren geïnjecteerd worden, is er hier alleen sprake van het vertroetelen van de eigen stamcellen, zodat zij hun werk beter kunnen uitvoeren. Die vertroetelde cellen zullen ervoor zorgen dat rimpels minder kans maken en de huid veel steviger wordt. Ook de steunlaag herstelt zich. Dior XP gaat zelfs zo ver ons te beloven dat we er na drie maanden toegewijd smeren drie jaar beter zullen uitzien. Dan is het opeens weer 2005 !

De emotie van de huid

Aan de ene kant is er de techniek die dankzij ontwikkelingen in de ruimtevaart en op medisch gebied een grote voortgang heeft geboekt, anderzijds is er de zoektocht naar de emotie van de huid, het hoe en waarom van bepaalde reacties. Al in de jaren vijftig werkte de ruimtefysicus Max Huber met licht en geluidsgolven om het fermentatieproces van zijn later beroemde Crème de la Mer te beïnvloeden. Zijn huidige opvolger, Andrew Bevacqua, heeft al die tests nog eens overgedaan met de allermodernste apparatuur en zegt dat het onmogelijk is zonder licht- en geluidsgolven eenzelfde Crème de la Mer te maken.

Ook in andere laboratoria wordt aandacht besteed aan technieken die tot voor kort ‘zweverig’ werden gevonden en in de alternatieve hoek thuishoorden. Tom Mammone, hoofd van de afdeling Biological Research and Development van Clinique, zoekt ook in de richting van de studies van Max Huber. Clinique doet bijvoorbeeld onderzoek naar de invloed van muziek, geluid en licht op het welzijn van de huid. “Met een klein team zijn wij heel serieus met dit onderzoek bezig omdat we uit allerlei hoeken aanwijzingen kregen dat we op een interessant spoor zitten. We bestuderen de effecten van elektromagnetische velden op de huid. En van musici leren we bijvoorbeeld dat de huid op mooie tonen anders reageert dan op tonen die slecht in het gehoor liggen. Zoals er tonen kunnen zijn waar men blij van wordt, of juist triest, zijn er ook tonen die ons een rilling over de rug doen bezorgen.”

“Hoe komt het dat de huid zo heftig reageert op geluid, maar ook op licht of andere invloeden van buitenaf ? Stress is in mijn opinie een van de factoren waar de huid het sterkst op reageert. Op positieve stress, maar ook en vooral op negatieve.”

“Licht is een fascinerend onderdeel van ons onderzoek. We onderzoeken de invloed van uv-stralen, maar ook van TL- licht of heel geconcentreerd licht, zoals de laser en gepulseerd licht. Aan de hand van wat we zodoende leren hebben we al crèmes kunnen maken met een verdedigingsmechanisme tegen uv-licht, zoals Repairwear met het Photo Super Defense. En we maken graag gebruik van onze achtergrond door samen met dermatologen uit te zoeken welke uitwerking licht en een crème sámen zouden kunnen hebben op de huid.”

Wat we ons daar moeten bij voorstellen houdt Tom nog even geheim, maar hij tipt dat we moeten denken aan zoiets als aromatherapie, het effect van geuren op de huid en de geest. Van aromatherapie schakelt hij snel door naar feromonen, de geurmoleculen die ons leven sterker beïnvloeden dan we ons realiseren. Het gebruik van feromonen in een crème zou heel effectief kunnen zijn. De mogelijkheden zijn legio. Maar voor alles stelt Tom dat de veiligheid van producten niet mag lijden onder de vooruitgangsdrift. Veiligheid staat op nummer 1 bij Clinique, en dus zullen we nog even geduld moeten hebben voor we Toms nieuwste vondsten in een product vertaald zien.

Pigmenten zonder kleur

In Frankrijk was Lancôme ondertussen driftig op zoek naar nieuwe kleurpigmenten die andere make-upmerken naar de troon zouden steken. Immers, wat valt er aan make-up nog te vernieuwen nu deze al voorzien is van verzorgende ingrediënten en goed beschouwd de rechterhand is geworden van de huidverzorging ? Alleen nog spectaculaire texturen en adembenemende kleuren kunnen voor opzienbarend nieuws zorgen. Chanel, dat als eerste uitkwam met lichtreflecterende pigmenten die een verdoezelende werking hadden (en daarvoor dankbaar gebruik maakte van vondsten in de ruimtevaarttechnologie en autolakindustrie) moet het dit jaar afleggen tegen Lancôme, dat make-up heeft gemaakt met ‘intelligente’ pigmenten. Een futuristische make-up, die kleur geeft zonder dat er kleur in zit. Volgt u het nog ? De minerale pigmenten, waar Lancôme jaren van onderzoek in investeerde, zijn in staat het licht te ‘breken’. Zodra die kleurloze pigmenten in aanraking komen met de huid nemen ze een kleurgedaante aan die heel intens is, maar tegelijkertijd transparant, zodat de huidstructuur zichtbaar blijft. Het effect is levendig.

Al sinds de lichtexperimenten van Newton in de zestiende eeuw weet men dat wit licht bestaat uit alle kleuren licht samen. Pas als een lichtstraal afbuigt, krijgen we kleur te zien. In de natuur worden ontelbaar veel kleureffecten veroorzaakt door het absorberen, het afbuigen en het breken van licht. Maar onderzoekers kwamen er pas onlangs achter dat vlinders hun schitterende kleuren niet danken aan pigmenten, maar aan lichtval. Vlinders zijn opgebouwd uit microscopisch kleine, met licht gevulde compartimentjes. Licht dat er binnenvalt, wordt gedeeltelijk geabsorbeerd en gedeeltelijk gereflecteerd. Ons oog ziet schitterende kleurschakeringen, die er feitelijk niet zijn. De laboratoria van Lancôme wisten die vondst zo te analyseren dat het principe van de lichtval nagebootst kon worden in make-up. De naam van deze nieuwe make-up, L.U.C.I., verwijst naar het Latijnse woord voor licht : lux.

Met L.U.C.I. slaat Lancôme een heel nieuwe weg in en niet alleen met de make-upsamenstelling zelf, ook de futuristische verpakking van de producten is heel anders dan wat we gewend zijn. Maar dit moet u zien en voelen. De witte minerale poeders veranderen, zodra ze in contact komen met uw huid, in alle kleuren van de regenboog – kleuren die tot nu niet in uw make-uptasje zaten. Het kleureffect hangt bovendien af van de huidtint waar het product op wordt aangebracht, dus zal per persoon verschillen. Zo kan elke vrouw in 2008 zich heel individueel en in harmonie met haar eigen huidkleur opmaken, als dag- of als nachtvlinder.

Info : Dior Capture XP, een oogcrème, serum,

dag-creme légère en dagcrème riche, vanaf

53,41 euro (verkrijgbaar vanaf 16 januari).

Lancôme L.U.C. I make-up, ongeveer 20 producten, vanaf 22 euro. In de parfumerie. StriVectin, o.m. een handcrème (100 ml : 46,50 euro) en een serum

(25 ml : 189 euro), exclusief bij Ici Paris XL.

Door Karen van Ede I Illustratie Ellen van Engelen