Nathalie Le Blanc staat stil bij de frappante feiten die ze al lezend opmerkte.
Ik blader weleens naar de laatste bladzijde van een roman en ging als kind in kasten rondsnuffelen op zoek naar kerstcadeaus. Maar ik ben een fatale combinatie van ongeduldig en nieuwsgierig, en dus een beetje raar. De meeste mensen willen liever niet weten wat Han Solo te wachten staat, hoe Het smelt eindigt of wat ze voor hun verjaardag krijgen. Tot spijt van tarotkaartleggers en andere waarzeggers weten we liever niet wat de toekomst brengt, zo blijkt ook uit recent onderzoek.
Alle mensen streven van nature naar weten, zo opende Aristoteles zijn Metafysica en op het eerste gezicht lijken wij inderdaad informatie-o-fielen. We volgen de buienradar, googelen elk pijntje en willen weten wie de volgende verkiezingen gaat winnen. En toch. Een stormloop op volledige DNA-analyses en full-body scans blijft voorlopig uit. Belangrijk, stelt Gerd Gigerenzer van het Max Planck Instituut. Als mensen niet willen weten wat er misschien op hen afkomt, zullen ze uitnodigingen voor preventieve onderzoeken, kanker-screenings en andere medische testen misschien negeren. Samen met een collega van de universiteit van Granada onderzocht hij daarom het fenomeen deliberate ignorance. Opzettelijke onwetendheid.
Wil je weten wanneer jij of je partner gaat overlijden? En waaraan? En stel dat je pas getrouwd bent, wil je dan weten of je huwelijk op een scheiding zal uitdraaien? Dat vroegen ze aan 1016 Duitsers en 1002 Spanjaarden. 89,5% wilde niet weten wanneer zijn partner zou sterven en 90% wilde ook niet weten waaraan. 87,7 % wilde zijn eigen sterfdatum niet kennen en 86 % wilde vooraf niet weten of zijn relatie een blijvertje is. Terwijl die informatie best handig is, vindt Gigerenzer. Als je weet hoe oud je gaat worden, weet je ook hoeveel je moet sparen voor je oude dag, bijvoorbeeld. Mij lijkt het eerlijk gezegd nuttig om te weten hoelang ik nog te leven heb, dan kan ik mooi op tijd mijn to-dolijstje afwerken. Holi vieren in India, Mardi Gras Indians zien in New Orleans, en ook nog het noorderlicht, Molokai en Perth in Australië.
Maar nee, zo werkt ons brein meestal niet. We zijn om te beginnen geen fans van slecht nieuws, zeker niet als er geen enkele manier is om de miserie te voorkomen, stelt Gigerenzer. Wat we vooral willen vermijden, is de pijn van de anticipatie. Spijt dat je maar 38 jaar meer hebt, angst voor die hartaanval. James Watson, een van de wetenschappers die DNA definieerde, liet zijn hele genoom ontleden maar wilde absoluut niet weten of zijn risico op alzheimer groter was dan doorsnee.
Ook bij goed nieuws kiezen we vaak voor onwetendheid. 59% van de deelnemers wilde niet weten wat er onder de kerstboom ligt, 56% wilde geen zekerheid over leven na de dood en 76% wil de uitslag van een voetbalmatch nog niet horen voor ze Sportweekend gezien hebben. Kwestie van de spanning en verrassing niet te verknoeien, zo blijkt. Het enige waar 60% van de deelnemers wel in geïnteresseerd is, is de vraag of een ongeboren kind een jongen of een meisje is.
Amper 1% van alle deelnemers wil systematisch alles weten wat er te weten valt. Bij hen weegt nieuwsgierigheid blijkbaar zwaarder door dan angst of opwinding. Zoals ik al zei, ik ben een beetje raar.
‘Cassandra’s Regret : The Psychology of Not Wanting to Know’, Gerd Gigerenzer en Rocio Garcia-Retamero, Psychology Review 2017, vol 124.
Nathalie Le Blanc staat stil bij de frappante feiten die ze al lezend opmerkte.
NATHALIE LE BLANC
Mij lijkt het nuttig om te weten hoelang ik nog te leven heb, dan kan ik op tijd mijn to-dolijstje afwerken
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
