Zijn brein mag dan op volle toeren draaien, het ontbreekt zijn lichaam aan training. En dus bedacht de zestigjarige Franse ontwerper Philippe Starck een reeks sportaccessoires. ‘To make gym’ op verloren momenten : op kantoor, in de tuin, en zelfs op café.

Philippe Starck is een creatieve veelvraat. Hij is de beroemdste designer van de twintigste eeuw, het brein-in-overdrive achter duizend-en-een min of meer relevante ontwerpen, van postmoderne Louis XV-stoelen in transparant plastic (waarvan de Italiaanse fabrikant Kartell er ongeveer een miljoen heeft verkocht) tot volledige designhotels (hij was op dat vlak een pionier).

Hij wordt dit jaar zestig en blijft druk bezig. Hij werkt snel en veel, ontwerpt aan de lopende band. Een lamp in beperkte oplage met de kunstenares Jenny Holzer, een boot, een ruimteschip. “Ik ben beschaamd dat alles wat ik ontworpen heb overbodig is”, zei hij vorig jaar in het Duitse weekblad Die Zeit. Maar hij kan het niet laten. Hij is nu eenmaal de-signer. En hij is van goede wil : een wereldverbeteraar.

“Ik heb mijn hele leven getracht om design iets minder zinloos te maken”, zegt hij nu. “Ik ontwerp om mijn vrienden, mijn familie, mezelf een beter leven te geven. Design is niet : nòg een stoel ontwerpen, of nòg een lamp. Dat zou absoluut onnozel zijn, om niet te zeggen totaal overbodig. Als je naar mijn werk kijkt door de jaren heen, dan zul je zien dat achter elk product een sterk idee schuilt, een visie, een concept. Maar laten we het daar nu niet over hebben. We zouden uren bezig blijven.”

Starck houdt van aandacht, of heeft in elk geval begrepen dat aandacht zijn reputatie bestendigt. Hij is een showman, een charmante, vaak hilarische deugniet die zijn publiek zò om de vinger windt. Doorgaans is ongeveer de helft van wat hij vertelt opmerkelijk interessant ; de andere helft kan worden beschreven als briljante onzin. Dat hij het goed en grappig kan uitleggen, indien nodig, darling, in een vlot Franglais, heeft allicht bijgedragen tot zijn wereldwijde roem.

Sporten tussendoor

Vandaag ontvangt hij ons in de showroom van de fabrikant Alias in Milaan. Alias is gespecialiseerd in kantoor- en tuinmeubilair, maar Starck heeft, begrijpe wie kan, een collectie gymaccessoires ontworpen voor het merk, waaronder een springtouw, een reeks halters, een wall bar, een turnmat, arm- en enkelbanden met uitneembare gewichten (voor mannen en vrouwen), alsook een ergonomische stoel plus tafeltje (hij ontwierp de lijn in samenwerking met Eugeni Quitllet).

“Je maakt je beste werk als je voor jezelf werkt”, zegt Starck. Home / Gym / Office, zoals de collectie is gedoopt, moet daarvan een illustratie zijn, al suggereert de buikomtrek van de designer eigenlijk het tegenovergestelde.

“Ik ben oud, ik leid een crazy leven en ik ben te dik. Toch trouwde ik, tegen alle hoop in, met dit beeldige meisje. Dat de vreemde keuze heeft gemaakt om bij mij te blijven tot ik honderd word. Dat is stom : als we zo verder gaan, is ze over vijf jaar misschien een jonge, sexy, steenrijke weduwe. Maar je weet hoe meisjes zijn : soms begrijpen we hen gewoon niet.”

Enfin. “Eten”, zegt hij, “is geen probleem. Ik eet al dertig jaar biologisch, we hebben onze eigen lijn biologisch voedsel, uit België trouwens. We hebben nog altijd ons eigen biologisch water, St. Georges, en biologische olijfolie uit Spanje, die tegenwoordig wordt beschouwd als de beste ter wereld. Kortom, alles perfect. Misschien drink ik iets te veel biologische champagne, maar bon. In elk geval : ik leid gevaar. Omdat ik geen tijd heb om te sporten.”

“We weten dat gezond eten niet gezond is. We moeten aan sport doen. Dat is niet noodzakelijk moeilijk, vijftien minuten per dag volstaat, zoals gezegd. Naar de gym dus. Maar zo’n plek waar je naartoe moet to make gym kan verafgelegen zijn, of vervelend, of vuil, of duur, of het kan er slecht ruiken. Uiteindelijk beslis je dan : zo’n gym is niets voor mij, ik blijf gewoon thuis. Je kunt natuurlijk zelf machines kopen, maar die zijn duur, en in een doorsneeappartement is er geen plaats voor. Er zijn duizend redenen om niet aan gym te doen, en duizend redenen waarom je kunt sterven voor je honderd wordt.”

“Daarom heb ik nagedacht : hoe kan ik mijn vrienden, en mezelf, helpen te overleven ?” Waarop hij de nieuwe collectie ontwierp. “Die is perfect afgestemd to make gym. Ik heb natuurlijk gepraat met coaches en specialisten en, ik herhaal het, we hoeven er niet noodzakelijk veel tijd aan te besteden.”

“De voorwerpen”, vervolgt de designer, “zijn sexy, kunstig en decoratief. Daardoor zijn ze perfect acceptabel voor op kantoor of thuis. Dat betekent dat je tussen twee vergaderingen op het werk je gewichten kunt nemen en ( hij imiteert typisch sportschoolgehijg) make ah, ah, ah. En als je thuiskomt kun je bijvoorbeeld je e-mails checken, en dan nog even ah, ah, ah, en klaar is Kees ! Meer hoeft niet ! Precies daarvoor heb ik deze collectie ontworpen. Nu is er geen excuus meer. Moeilijk is het niet, veel geld kost het niet, en je kunt ermee overleven.”

Waarop Starck wijst naar zijn favoriete item in de collectie, een armband met vervangbare gewichtjes. “Dit is een zeer goed voorwerp : zacht en comfortabel. Je kunt zelf het gewicht kiezen. Ik kan me perfect inbeelden dat jullie (hij richt zich tot mijn twee vrouwelijke collega’s) graag wat gewichten willen heffen voor de bikini (hij bedoelt : voor de zomervakantie begint). Dan draag je gewoon je armband naar kantoor, of je gaat iets drinken met een vriendin, en dan zegt die vriendin gegarandeerd : ‘Oh my God, je nieuwe armband is fantastisch.’ En dan kun jij antwoorden, trots op jezelf : ‘Dat is geen armband, dat is mijn gym !'” Waarop Starcks imitatie volgt van een met nog meer Oh my gods ! gelardeerde, ingebeelde conversatie tussen twee homoseksuele sportjongens. “Zes kilo ? Oh my God !”

Goed. Maar kun je met zo’n armbandje ook écht spieren kweken ? “Oh ja, natuurlijk”, zegt Starck. “Anderhalve kilo per arm, probeer zelf maar.” Hij voegt eraan toe dat je natuurlijk wel best koffie drinkt met gebruik van beide armen.

Democratisch en ecologisch

Bij de accessoires horen ook een ergonomisch vormgegeven stoel en tafel. Ze zijn, benadrukt de designer, érg, érg belangrijk. “Je moet weten, en dat zeg ik niet, maar de dokter, dat zitten op een stoel slecht is voor je lichaam. Er bestaat geen slechtere houding. Na de Tweede Wereldoorlog heeft een aantal dokters stoelen ontworpen voor piloten met een gebroken ruggengraat. En later, in de jaren tachtig, hebben designers in Scandinavië en ook ikzelf geprobeerd om een ergonomisch correcte stoel te maken. Maar die stoelen waren slordig gemaakt, niet zo mooi, en gecompliceerd. Maar nu hebben we de ultieme stoel ontworpen. Deze beweegt, draait, is zacht, hij is perfect. Opnieuw zeg ik : geen excuses meer ! Je kunt vandaag in de juiste positie werken, aan een tafeltje waarop je net een MacBook Air kwijt kunt. Mijn vrouw bouwt dag en nacht aan haar imperium met zo’n laptop. Zelf heb ik alleen een iPod. Hoe dan ook, op dit tafeltje is er plek voor een MacBook Air en een iPod, en dat volstaat ruimschoots.”

Hij herhaalt (alsof dat nodig was) hoe trots hij is op zijn gymaccessoires. Voor hem zijn ze het belangrijkste nieuwe product op de meubelbeurs. “Omdat we een totaal nieuw voorstel doen om mensen aan een beter leven te helpen.”

Hij werkt aan een vervolg : acht à tien nieuwe producten, waaronder een massagebed en een chaise longue voor dutjes. “Geregeld een dutje doen is de beste manier om te werken. En zo zijn er nog fantastische dingen die je kunt opsteken uit wetenschappelijke tijdschriften. Het komt er alleen op aan ze toe te passen op het dagelijkse leven.”

Is wellness tegenwoordig Starcks belangrijkste bekommernis ? “Neen”, zegt hij. “Ik ben trots omdat we met dit product zeer dicht bij de plicht van design zitten : échte voorstellen doen. Maar ik blijf daarnaast ook werken aan mijn concept van democratisch design, waarbij de kwaliteit net zo belangrijk is als de prijs. We blijven ook het concept van democratische ecologie verder onderzoeken. In september komt onze eerste windmolen op de markt. Die wordt betaalbaar, en gemakkelijk te gebruiken. Volgende week beginnen we aan een project rond democratische architectuur, waarmee ik wil proberen strijd te voeren tegen de constructiekosten van de doorsneewoning. Alsmaar meer mensen kunnen zich geen eigen woning meer veroorloven. Bouwen is belachelijk duur geworden en daar wil ik iets aan doen. Vergelijk de domheid en de prijs van een moderne woning met de intelligentie en de prijs van een nieuwe auto, het verschil is te gek voor woorden. Auto’s zijn op dit moment onvoorstelbaar veel competenter. Vanmorgen keek ik televisie, en ik zag dat Obama 550 miljard dollar in Chrysler en GM wil injecteren. Daar moest ik van huilen, want ze kunnen dat geld net zo goed bij het groot vuil zetten. Auto’s zijn dood. Ze hebben geen toekomst. Tezelfdertijd is er dat gebrek aan betaalbare woningen. Als je de ingenieurskennis van de auto-industrie kon recupereren, en ook nog eens 550 miljard dollar, dan zou je op industriële schaal woningen kunnen ontwikkelen, en op drie jaar tijd een mooi, menselijk, schattig huis concipiëren met een kostprijs van tienduizend dollar.”

Intussen werkt hij aan zijn eigen democratische woning. Heeft hij al een concreet plan ? “Ja, ja, ja. We hebben geen keuze. We hebben intussen ook ervaring met geavanceerde technologie, met ecologische producten, met windmolens en zonne-energie. Wat betekent dat we een intelligent, mooi en betaalbaar huis kunnen ontwerpen dat, al naargelang de opties, bijna volledig zelftoereikend zal zijn. De technologie is er. Maar je moet zo’n huis wel met dat doel voor ogen ontwikkelen.”

Home / Gym / Office komt vanaf september 2009 in de winkel. Info : www.aliasdesign.it

Door Jesse Brouns