Journalist en fotograaf Jean-Pierre Gabriel bundelde 36 Belgische tuinen in een gloednieuw boek. Dat biedt een blik in een poëtisch archief.

Hij fotografeerde zijn eerste tuin zo’n vijfentwintig jaar geleden. Hoewel hij ook reportages en boeken schrijft over gastronomie en architectuur, is Jean-Pierre Gabriel sindsdien passioneel verknocht aan tuinen.

“Ik kan honderden kilometers afleggen om een tuin te gaan ontdekken. Ik geniet van de schoonheid van een pure plek, ik heb een esthetische en botanische interesse in planten en bloemen én ik vind het interessant om wat ik zie vast te leggen op foto’s. Ik heb tienduizenden beelden in mijn archief, 420 foto’s daarvan staan in dit boek. Ik wil niet alleen mooie tuinen tonen, maar ook informatie geven : meer dan 300 planten uit deze tuinen zijn getoond én benoemd.”

Bestaat er zoiets als een typisch Belgische tuin ?

Jean-Pierre Gabriel : We zijn goede vakmensen en we zijn perfectionistisch. Belgen hebben veel geleerd van hun Engelse buren en mensen zoals Jacques Wirtz hebben zeker hun stempel gedrukt op de tuinen in dit land. Maar zoiets als ‘de Belgische tuin’ is er niet. Het is geen toeval dat het boek begint met een sublieme Japanse tuin en afsluit met de kleine tuin van een artiest. De tuinarchitectuur in België staat op een hoog niveau. Mensen als Erik Dhont of Denis Dujardin brengen een echt hedendaagse tuinkunst.

Wat zijn de belangrijkste trends in de Belgische tuinen ?

Tuinen zijn natuurlijk niet zo onderhevig aan trends als interieurs, architectuur of mode. Toch zijn er evoluties. Grasgewassen zijn meer aanwezig dan vroeger, vooral de Miscanthus of Calamagrostis. Borders zijn meer opgenomen en in de toekomst zullen schaduwplanten succesvol zijn.

Waarvoor gebruiken wij onze tuin ?

België is niet de Provence, we zitten niet zoveel buiten. Onze tuin blijft verbonden met de liefde voor planten en de compositie van die planten. Een vereniging zoals de BFAS ( Belgian Flower Arrangement Society) heeft daarin een niet onbelangrijke rol gespeeld in de jaren ’80 en ’90. Dames die aan bloemschikken deden, wilden bloemen kunnen plukken in hun eigen tuin.

Is een mooie tuin duur ?

Zoals een mooi huis, kost een tuin ontworpen door artiesten geld. Sommigen spenderen gemakkelijk een miljoen euro. De meeste tuinen in dit boek zijn het resultaat van hard werk van hun eigenaars. Een tuin kost dus niet in de eerste plaats geld maar wel veel tijd en energie.

Een crisis, heeft dat invloed op hoe mensen hun tuin inrichten of onderhouden ?

Het is grappig vast te stellen dat Barack Obama een biologische moestuin wil laten aanleggen in het Witte Huis. Tuinieren kwam aan bod in debatten over waterschaarste en de opwarming van het klimaat. In het zuidoosten van Engeland heeft Beth Chatto een tuin gerealiseerd die nooit begoten moet worden. C’est une piste à explorer. We kunnen ook – zoals de Duitsers – manieren onderzoeken om tuinen aan te leggen die minder onderhoud vragen. Of borders die zichzelf reguleren.

Welke Belgische tuin zal u nooit vergeten ?

Ik ben tegelijk een bezoeker die vereerd is in een tuin binnengelaten te worden, een tuinliefhebber die analyseert én een fotograaf die de kadrering en het licht onderzoekt en de emotie in de tuin wil vastleggen. De ochtend (met wit licht) en de avond (met geler licht) zijn de mooiste momenten om te werken. Maar de ochtend heeft extra voordelen : er is mist en dauw en de rust en de stilte die je deelt met de dieren. In de zomer probeer ik ter plaatse te zijn voor zonsopgang. Zo heb ik ook de koe kunnen fotograferen die op de cover van het boek staat, in Oostkerke. Die foto betekent veel voor mij. Mijn ouders en grootouders zijn boeren. Dit beeld toont mijn genegenheid voor de aarde, voor le plat pays van de primitieve schilders.

Weet je, al deze tuinen zijn coups de c£ur. Ze hebben me allemaal iets bijgebracht, een emotie, klein of groot.

Info : ‘België, land van tuinen’, Jean-Pierre Gabriel, Roularta Books, isbn 978 90 8679 000 5, 39,95 euro.

Door Leen Creve Foto’s Jean-Pierre Gabriel