Door Guinevere Claeys / Foto Saskia Vanderstichele

Acteur“Jamal, nu is het aan jou. Nu is het tussen jou en God.” Zei mijn vader me op mijn dertiende, plechtig. Tot dan had hij me islamitisch opgevoed, daarna liet hij het aan mij over. Intussen ben ik overtuigd atheïst, maar ik heb respect voor de islam van mijn ouders. Als ik alcohol gedronken heb, ga ik zeker nooit langs. Hun islam vind ik trouwens een mooie en warme religie.

Voor de huidige derde generatie allochtonen is het moeilijker, denk ik. Bij mij was het nog duidelijk. Overzichtelijk. Mijn ouders kwamen van Marokko, ik ging tot mijn zeventiende elke zomer naar Marokko, en daarnaast bouwde ik een leven uit als Belg. Voor de jongeren nu is het veel minder afgelijnd : ze voelen zich Belg, maar de realiteit spreekt dat vaak tegen. Ze weten niet wat ze met die roots aan moeten. Ze zijn hun verleden kwijt en vinden tegelijk geen toekomst. Ook hun taal is wazig : ze kennen geen Marokkaans meer, maar spreken ook geen goed Nederlands. Een verwarrende basis om een identiteit op te bouwen.

Ik heb leren kickboksen om me te verdedigen. In de middelbare school was dat. Ik droeg geen sportkledij, ik had een oorbel. Ik was niet zoals de andere Marokkaanse jongeren en dat konden ze niet verdragen. De pesterijen waren ongemeen hard. Ik wou mijn ouders er niet mee lastigvallen, dus leerde ik boksen. Heel dwangmatig, ik at alleen nog gestoomd voedsel. Het is tot enkele zware gevechten gekomen. Die ik won. Et voilà, ik was aanvaard.

Nu denk en spreek ik in het Nederlands. Twee minuten later in het Frans. Met twee van mijn beste vrienden spreek ik Spaans. Met mijn ouders Marokkaans. En met enkele familieleden in Marokko Berbers. Ik houd van talen, jawel.

Het heeft veel te lang geduurd voor ik wist wat ik wou. Na mijn humaniora heb ik drie jaar in de luchthaven van Zaventem bagage geladen en gelost. Tot mijn ploegchef me streng toesprak, met tranen in de ogen : “Ga weg, Jamal. Je bent veel te slim voor deze job. Sla je vleugels uit.” Daarna heb ik kostuumontwerp gevolgd in Antwerpen, decors gemaakt, enkele jaren in cafés gewerkt in Brussel. Gedanst ook. Halfnaakt zelfs, in discotheken. Het betaalde goed, en het was een oplossing voor mijn ADHD. Pas sinds drie jaar weet ik wat ik altijd al wou : acteren.

Ik ben zeer ambitieus, maar dat moet ook als acteur. Het is knokken voor een plaatsje onder de zon. Ik heb net een jaar getoerd met een solovoorstelling, na de zomer start ik met een nieuwe. Intussen doe ik ook aan stand-upcomedy. Ooit hoop ik een eigen programma te hebben. Een talkshow, waarom niet ?

Dat mijn ouders niet trots zouden zijn ? Ik zou niet met die gedachte kunnen leven. Ze hebben veertig jaar gewerkt – in de mijn, later in Cockerill en mijn moeder als poetsvrouw – om ons een toekomst te kunnen geven. Dan doe je toch maar beter je verdomde best ?

Liever een knuffelmarokkaan dan een kutmarokkaan. Jarenlang liepen ze te zeiken dat er te weinig kleur was op televisie. En wat kreeg ik te horen toen ik bij Phara begon ? Dat ik de allochtoon van dienst was. De knuffelmarokkaan. Maakte me ontzettend kwaad. ’t Is gewoon nooit goed. Wat een zever, zeg. Sorry, quoi.

Toen ik de dag van de aanslagen in Londen op de tram stapte, werd het muisstil. Ik was op weg naar de fitness. Met een grote sporttas. Ik heb toen ostentatief mijn tas open geritst, zodat iedereen kon zien dat er wel degelijk sportgerief in zat. Jammer, zulke dingen.

Nieuwsgierigheid vind ik van levensbelang. Zolang we nieuwsgierig blijven naar elkaar. Naar later. Naar culturen. Naar gevoelens. Naar drijfveren. Zolang we willen begrijpen. Dan is er hoop.

Vijf maanden lang heeft Phara mijn week geritmeerd. Drie dagen per week van 10 uur op pad om tegen ’s avonds een stukje klaar te hebben. Het zal aanpassen worden, nu het seizoen is afgesloten. Maar nu kan ik eindelijk mijn nieuwe voorstelling afwerken. En met mijn stand-up- show trek ik ook naar Parijs en Québec. Ik wil vooruit. Ik ben enorm bang voor het zwarte gat.

Het kriebelt om vader te worden. Mijn vriendin en ik zijn op zoek naar een huis met een tuin. Het wordt tijd om te settelen. Een gedachte die me lange tijd beklemde. En me nu gelukkig maakt. Door Guinevere Claeys / Foto Saskia Vanderstichele

Jamal Boukhriss (33) speelt in juni zijn stand-upshow in verscheidene Brusselse cafés.

Vanaf september gaat hij op tournee met zijn nieuwe theatershow.

Info : jamoulay@hotmail.com