Met veel verfspatten, grillige lijnen en passie maakte Christine Comyn portretten van Marie-Antoinette, de Franse koningin die niet aan de guillotine is ontsnapt, maar door haar wel postuum werd gekroond.

Ze gaan me in Frankrijk als een royalist beschouwen”, vreest Christine Comyn, “omdat ik zo opga in het personage van Marie-Antoinette, de echtgenote van Lodewijk XVI. Bovendien heb ik haar ook gekroond, blijkbaar heeft ze nooit een kroon gedragen.” Dat wist Christine Comyn niet toen ze aan een reeks portretten begon van Frankrijks beroemdste koningin.

Christine borstelt al jaren portretten van vrouwen. Maar ontwikkelde nu een hele reeks schilderijen met Marie-Antoinette als centrale thema. “Mijn passie voor haar en Versailles begon na het lezen van haar biografie van Antonia Fraser. Ik was daar zo door gepakt dat dit verhaal mijn leven heeft veranderd. Daarna ging ik van alles lezen over de revolutie, zelfs de biografie van Robespierre, om de andere klok te horen. Nadat ik me daar een tijdje in had vastgebeten, kwam ik op het idee om daar iets mee te doen in mijn werk, want het gaat toch ook om een vrouw. Ik had ook opgemerkt dat Marie-Antoinette zo’n brede waaier aan emoties uitstraalt. Toen ben ik naar Versailles getrokken om de context te ontdekken waarin ze leefde.”

“Uiteindelijk ging het me erom de emoties van de koningin en haar levenswijze te linken aan een vrouw van onze tijd. De titel van dit project is La douceur de l’Ignorance, de zachtheid van de onwetendheid. Hoe meer ik over haar las, hoe meer ik, tot mijn eigen verbazing, parallellen zag tussen haar en ons leven. Velen onder ons zijn nu net zo geprivilegieerd. Net als een koningin kunnen we kopen wat we willen en velen worden het liefst niet lastiggevallen met de problemen van deze wereld. Je kunt nu, dus net als zij, onwetend door het leven stappen.”

“Tijdens mijn zoektocht stelde ik vast dat Marie-Antoinette geen extreem intelligente of mooie vrouw was. Ze was nergens bijzonder in, maar verkeerde als koningin wel in een buitengewone positie. Kristien Hemmerechts die de tekst schreef bij het boek dat naar aanleiding van mijn tentoonstelling uitkomt, noemt haar een ‘buitengewoon gewone vrouw’. Ik vind dat gewone aan haar zo mooi. Ik nam ook haar correspondentie door, de ideale manier om haar echt te leren kennen. En daaruit blijkt dat ook. Ze noteerde bijvoorbeeld hoe goed ze zich voelde toen ze haar eerste baby voelde bewegen in haar buik. Maar naarmate ze ouder werd en meer zorgen kreeg, is ze veranderd. Toen ze in de miserie terechtkwam, deed ze wijzere uitspraken. Haar karakter evolueerde naar een veel verstandiger vrouw. Op een gegeven moment noteerde ze : het is pas in het ongeluk dat je weet wie je werkelijk bent. Veel van deze notities heb ik in mijn werk gebruikt. Bij het maken van de portretten hield ik ook rekening met haar leeftijd. De portretten van de jonge Marie-Antoinette zijn meer hautain en uitdagend. Ik ben ook vertrokken van enkele oude portretjes, het gaat om kleine pasteltekeningen uit de tijd, die ik heb geïnterpreteerd in groter werk.”

Op basis van enkele oude afbeeldingen van de koningin creëerde Christine Comyn een hele serie vrouwenportretten : “Een paar portretten laten haar zien als oudere vrouw. Maar op de meeste werken laat ik haar, of een soortgelijke dame, zien als moderne vrouw. Sommige beelden een verliefde vrouw uit, andere een heel elegante vrouw. Daarnaast heb ik ook enkele belangrijke voorwerpen uit haar omgeving geschilderd, zoals een jurk, een waaier, een vaas en sleutels met haar initialen. Al die voorwerpen symboliseren iets uit haar leven. De jurk staat voor haar elegantie, de vaas voor haar liefde voor mooie objecten, de waaier voor haar ijdelheid en de sleutels voor haar gevangenschap. Om haar gevangenschap te tonen heb ik haar vervangen door een portret van Aung San Suu Kye uit Myanmar. Een aantal van die portretten en voorwerpen heb ik vervolgens digitaal bewerkt tot weer een aparte serie die ook deel zal uitmaken van de tentoonstelling.”

De tentoonstelling en het boek worden op 24 en 25 april voor-gesteld en geëxposeerd in het Trianon Palace Hotel in Versailles en vanaf 1 tot 28 mei in de Absolute Art Gallery, Knokke (Kustlaan 285), www.absoluteartgallery.com

DOOR PIET SWIMBERGHE – FOTO’S CHARLIE DE KEERSMAECKER