Tot 30 mei loopt in Miami een uitzonderlijke tentoonstelling met werk van de dertig meest invloedrijke Afro-Amerikaanse kunstenaars.

Puma brengt ze een hommage met

de Reality Bag Nr. 2, een museum-handtas die het nieuwe collector’s item van het Obamatijdperk wordt.

Rubell Family Breakfast is een niet te missen afspraak op Art Basel/Miami Beach, een toonaangevende beurs van hedendaagse kunst. Dankzij de privĆ©collectie van Don en Mera Rubell, door kunstexperts beschouwd als een van de meest uitgelezene ter wereld, krijgt het publiek dit jaar de kans in primeur werken van dertig Afro-Amerikaanse kunstenaars te ontdekken. Moeten we deze plotselinge belangstelling van het publiek en van de aanwezige journalisten zien als een effect van Obama ? “Ik zou graag zeggen dat we dit nauwkeurig gepland hebben”, grijnst Don Rubell. “Dat klopt echter niet. We zijn met dit project begonnen lang voor Barack Obama zelfs maar kandidaat was. Anders had men de presidentiĆ«le inhuldiging hier in het museum moeten organiseren in plaats van in Washington, vindt u niet ?”

Op de eerste verdieping stelt Nick Cave tentoon, met paspoppen die aangekleed zijn met zijde waarop pailletten geborduurd zijn. Cave woont in Chicago, waar hij lesgeeft aan het School of Art Institute of Chicago. Op 4 november stond hij vooraan in Grand Park om de eerste officiĆ«le speech van de nieuw verkozen president te horen. Dat hij blij was met de verkiezing van Barack Obama is het minste wat je kan zeggen. Toch denkt hij dat de verkiezing geen grote impact zal hebben op het succes van de tentoonstelling. “Over de integriteit van het werk van de kunstenaars valt niet te discussiĆ«ren”, verzekert Nick Cave. “Dat is wat telt. Hoewel ik moet toegeven dat Don en Mera de flair hadden om deze tentoonstelling op het juiste moment te laten plaatsvinden.”

Pakkende werken

De Rubells beseften pas hoe groot de Afro-Amerikaanse artistieke beweging was toen ze ateliers bezochten en gesprekken hadden met galerijhouders en critici. De kunststroming is moeilijk te definiĆ«ren. “Uiteraard staat de nationaliteit centraal”, legt Mera Rubell uit. “Elke kunstenaar beantwoordt de vraag van de rassenidentiteit op zijn eigen manier. Of kiest ervoor om er helemaal niet op te antwoorden. Daarom hebben we deze tentoonstelling eenvoudigweg 30 Americans genoemd. De tentoongestelde werken zijn ontroerend en pakkend. De meeste stukken nemen je mee op een emotionele reis naar het hart van de Amerikaanse geschiedenis. Een terugblik op de vaak trieste, tragische en weerzinwekkende oorsprong van deze natie die vandaag de wereld domineert. Een verhaal dat meer dan ooit verteld moet worden.”

“Alleen al het feit dat mijn werk hier hangt tussen het werk van artiesten die ik al sinds mijn jeugd bewonder, is fantastisch”, vertelt Mickalene Thomas enthousiast. “Barkley L. Hendricks, Carrie Mae Weems : voor mij is het een eer om met die kunstenaars dezelfde muur te delen. Eindelijk zijn we allemaal samengebracht.”

“Het bijzondere van deze tentoonstelling is dat hier generaties overbrugd worden”, voegt Rashid Johnson eraan toe. “Plotseling sta je naast een kunstenaar die je altijd bewonderd hebt en ontdek je dat hij dezelfde taal spreekt.”

De taal van de zwarte cultuur, die zich vandaag met trots aan het publiek toont en zichzelf aanvaardt. “Wat ons bindt, is uiteraard onze gemeenschappelijke geschiedenis en de manier waarop de zwarte gemeenschap zich vandaag wil doen gelden”, legt Nick Cave uit. “Op de tentoonstelling zie je diverse standpunten. Sommige kunstenaars hebben het over de slavernij en de segregatie of verwijzen naar de traditionele Afrikaanse kostuums, zoals ik. Anderen kiezen ervoor om te spelen met stereotypes en meer hedendaagse stigmata, zoals de mythe van de zwarte sportman of de rapper. Wat de invalshoek ook is, Ć©Ć©n ding is duidelijk : deze tentoonstelling toont een gemeenschap die de macht gegrepen heeft. Een gemeenschap die net gezien heeft hoe een van hen de hoogste functie van de staat heeft bereikt.”

Uiteindelijk hebben meer dan tweehonderd werken het oude depot van DEA (Drug Enforcement Agency) ingenomen. Dit depot werd in 1996 door de familie Rubell ongevormd tot een museum. De schilderijen, foto’s en installaties die Don en Mera sinds hun huwelijk verzamelen zijn er vandaag voor het eerst tentoongesteld dankzij de logistieke steun van Puma. “Het interessante van dit project was dat het perfect overeenkwam met de waarden van ons bedrijf”, vertelt Marie-Claude Beaud, directeur van het Mudam (MusĆ©e Dart Moderne) in Luxemburg en consultant voor het Duitse merk. “Puma zet zich al jaren in voor Afrika door plaatselijke voetbalclubs te financieren. Ik hou van mengelingen. Deze tentoonstelling toont Afrika door de ogen van een deel van haar Amerikaanse diaspora.”

Draagbaar museum

Omdat Puma geen passieve sponsor wilde zijn, koos het merk ervoor de dertig Amerikaanse kunstenaars te verbinden met de lancering van de Reality Bag nr. 2, een handtas die in gelimiteerde serie vervaardigd wordt (500 exemplaren). De Zwitserse kunstenaar John Armleder is zowel de ontwerper als de curator van het project. “De tas is ontworpen als een draagbaar museum”, legt hij uit. Armleder ontwierp ook de Reality Bag Nr. 1 die vorig jaar met succes gelanceerd werd in samenwerking met de Serpentine Gallery in Londen. “De Reality Bag Nr. 2 is een minigalerij die je overal kan meenemen, waarvan je de inhoud aan anderen kan tonen en die gemakkelijk gestolen kan worden.”

In de tas, waarin een rode XXL-spin geklopt is (een van de fabricatiemerken van John Armleder), zit onder meer een metalen doos met rode potloden waarop citaten van de kunstenaars gedrukt zijn, een notitieschriftje met enkele schetsen en handgeschreven notities en een USB-stick waarop een film staat die de kunstenaars voorstelt. “Het is altijd makkelijker om kunstenaars te overtuigen aan een dergelijk project deel te nemen als een van hen als tussenpersoon fungeert. In dit geval was dat John Armleder”, vertelt Jochen Zeitz, CEO van Puma. “Het charitatieve aspect helpt natuurlijk ook. Van elke verkochte tas gaat er honderd dollar naar de Fondation pour l’Art Contemporain van de familie Rubell, een organisatie die educatieve projecten ondersteunt.”

Obamamania

Jochen Zeitz is uiteraard blij met de onrechtstreekse aandacht die de Obamamania zonder twijfel aan het project en de tentoonstelling zal geven. Maar hij voegt er een belangrijke nuance aan toe. “Het is geen toeval dat wij vandaag deze Afro-Amerikaanse artiesten steunen. Tien jaar geleden al waren wij de eersten om het unieke karakter van het Afrikaanse continent, dat altijd negatief in de aandacht komt, in de kijker te zetten. Communicatiespecialisten beschouwden dat toen als een verloren zaak voor een merk als het onze. Door de presidentsverkiezingen in de VS is die visie nu compleet achterhaald. Het leven is vaak een kwestie van timing : soms ben je te vroeg, soms te laat. En soms sta je op Ć©Ć©n lijn met de geschiedenis.”

Door Isabelle Willot

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content