Een jaarboek dat om de twee jaar verschijnt ? Daarvoor moet u bij het Vlaams Architectuur Instituut (VAI) zijn. Ook de invulling van dat boek is eigenzinnig te noemen.
Het Jaarboek Architectuur Vlaanderen 2008-2009, dat binnenkort verschijnt, kreeg de titel The Specific and the Singular mee. VAI-directeur Katrien Vandermarliere : “Het hoofddoel is altijd hetzelfde : interesse opwekken voor architectuur en gevoeligheid creëren voor wat architectonische kwaliteit is. Door informatie te geven, maar ook inspiratie. En door stelling in te nemen, want dit is geen plaat-jesboek. Er wordt wel eens gezegd dat er in Vlaanderen te weinig architectuurdebat bestaat. Op die misschien wel terechte opmerking geven we een antwoord. Maar de kritiek is constructief : we tonen achtendertig gebouwen die wij relevant vinden om te bespreken.
Welke zijn dan die bijna veertig meest spraakmakende gebouwen van Vlaanderen van de afgelopen twee jaar ?
Katrien Vandermarliere : Opvallend weinig individuele woningen, eigenlijk. Vroeger zagen we dat de woningbouw een architecturaal laboratorium was. Nu zien we dat nog in enkele ingenieuze groepswoningen, ze bewijzen dat ze een ernstig alternatief zijn voor betaalbaar en hedendaags wooncomfort. Maar de interessantste uit-dagingen en sterkste oplossingen zijn te vinden in semipublieke gebouwen : een politiekantoor, een psychiatrische instelling, een centrum voor re-integratie van gevangenen bijvoorbeeld. Dat komt omdat overheden en het middenveld architectuur beginnen zien als iets om zich te profileren, niet als showelement, maar omdat ze ervan overtuigd zijn dat het een meerwaarde heeft voor de gebruiker. Functioneel én cultureel.
Ook zijn er een aantal interessante samenwerkingen tussen kunstenaars en architecten : Jan Dekeyser die de kantoren en de werkplaats van Jan Fabre renoveerde, of HUB, die samen met Gerhard Jäger een oude wasserij tot huis voor kunsteducatie verbouwden. Dat is geen compleet afgewerkte architectuur, maar het zijn wel creatieve en persoonlijke, spitse benaderingen waarin de eigenheid van Vlaamse architecten naar boven komt : ze kunnen op erg moeilijke plekken, in nauwe samenwerking met de opdrachtgever, een heel specifiek gebouw maken. Dat kunnen omspringen met improvisatie en moeilijke opgaves en hiermee nieuwe ruimten maken is een sterk potentieel. De vraag is hoe lang we hier in Vlaanderen nog zo op maat kunnen blijven ontwerpen .
Traditioneel hechten jullie in het jaarboek ook veel belang aan de fotografie van de gebouwen ?
Dat klopt. Ook met fotografie kun je aan architectuurkritiek doen. Dus investeren we daarin. We volgen jonge fotografen op en geven ze de opdracht om bepaalde projecten in beeld te brengen. We hebben nu bijvoorbeeld de Nederlandse Dieuwertje Komen uitgenodigd omdat zij goed is in het tonen van objecten in het landschap, terwijl Ilse Liekens meer affiniteit heeft met de intimiteit, textuur van materialen en poëzie in een gebouw. Stijn Bollaert kan dan weer heel goed het formele en het informele van de gebruikers combineren in één beeld. Nieuw is dat dit jaarboek volgende lente helemaal digitaal ontsloten zal worden via onze nieuwe website. Dat is de start van een grote digitale architectuurdatabank die we aan het opbouwen zijn en waarin mettertijd alle projecten uit de voorgaande jaarboeken zullen staan.
Architectuur in Vlaanderen, Jaarboek 2008-2009, editie 2010, Vlaams Architectuurinstituut, 49,50 euro, vanaf 3 september in de gespecialiseerde boekhandel of te bestellen via www.vai.be of 03 242 89 70, ISBN 978-90-813-2632-2
www.knackweekend.be/radar
Door Leen Creve
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
