Zo verschilt bio van ‘gewoon’ bij groenten en fruit

In deze reeks gaan we een hele week op zoek naar wat bioproducten onderscheidt van hun reguliere soortgenoten. Zijn ze hun meerprijs waard? Is bio gezonder? Wat kan bio voor jou betekenen? Wij zoeken een week lang uit wat nu juist de meerwaarde van bio is, sector per sector. Vandaag: groenten en fruit.

Groenten en fruit telen op biologische wijze is een verhaal met erg veel facetten, want de bioboer concentreert zich meer op het totaalplaatje van hoe zijn boerderij in de natuur past. Speciaal voor u gepresenteerd: biologische groenten en fruit, van Akker tot Zaad.

Milieu

Voor een bioboer begint alles bij een volle, vruchtbare bodem. In plaats van zoals traditionele boeren de plant te voeden, zal hij dan ook eerder de natuurlijke bodem stimuleren, want daaruit haalt de plant tenslotte alles wat ze nodig heeft. Dat doet hij met een slim uitgekiend mestplan om water- en grondvervuiling tegen te gaan. Ook andere planten die de bodem verrijken door hun aanwezigheid zoals klaver of andere groenbemesters, zijn terug te vinden op een biologisch akker. Bovendien zal een bioboer niet gauw jaren na elkaar hetzelfde planten op hetzelfde stuk grond, waardoor de bodem niet uitgeput raakt. Dat doen biologische landbouwers niet alleen omdat ze een uitstekende voedingsbodem voor hun gewassen willen, maar ook omdat een vruchtbare bodem bescherming biedt tegen overstroming en droogte. Bovendien krijg je zo sterke, gezonde planten, die genieten van een natuurlijke bescherming tegen ziekten en plagen.

“Het beleid krijgt meer oog voor milieuaspecten zoals waterverbruik en CO2-uitstoot. Nu spoelt onvoorstelbaar veel vruchtbare humus weg, elke dag, hier bij ons en wereldwijd.”

Jean-Pierre Smets – bioboer

Nog een belangrijke factor in de biologische landbouw is de erg strikte regulering voor het gebruik van pesticiden. Een bioboer die in kassen teelt, zal daardoor eerder natuurlijke vijanden van schadelijke insecten inzetten zoals lieveheerbeestjes en vogels. Onkruid kan hij bestrijden door het te wieden of weg te branden. Tenslotte zijn er een aantal verdelgingsmiddelen die gebruikt kunnen worden zoals onder andere zeep en natuurlijke gifstoffen uit planten of bacteriën.

Doordat synthetische pesticiden verboden zijn, doen onschadelijke, nuttige insecten die leven van de gewassen (zoals bijvoorbeeld bijen) het veel beter rondom bioboerderijen. Die grotere aanwezigheid heeft tot gevolg dat er in de buurt ook meer vogels en andere insecteneters leven, wat op zijn beurt weer zorgt voor de aanwezigheid van meer roofdieren. Je snapt het al: rondom bioboerderijen is er 30 % meer biodiversiteit. Voor je denkt dat dat wel leuk is om naar te kijken, maar helemaal geen praktisch nut heeft: diversiteit is wel degelijk van een enorm belang voor de natuurlijke balans en dus ook voor jouw voedsel. De bestuiving van planten en het controleren van plagen zijn maar een aantal zaken die beter gaan met een goed werkend ecosysteem.

“Er moet af en toe een rupsje in de sla zitten die je eet. Dan weet je dat het uit een goede tuin komt!”

Dries Delanote – wild farmer

Die diversiteit zie je ook terug in de planten zelf. In de reguliere industrie zwaaien grote bedrijven als Monsanto de plak. Zij stellen via genetische manipulatie en selectie zaad samen dat bepaalde voordelen biedt (zoals een snellere groei of extra veel opbrengst), maar hun aanbod is erg beperkt en belangrijke eigenschappen als ziekteresistentie zijn uit het oog verloren: die zijn dankzij pesticiden toch niet ‘nodig’. Bioboeren daarentegen gaan op zoek naar oude, plaatselijke rassen die door natuurlijke selectie tot hun sterkste zelf zijn gekomen. Hoe beter zaadgoed aangepast is aan de specifieke lokale teeltomstandigheden, hoe beter namelijk de productie en hoe kleiner de noodzaak om externe inputs als kunstmest en chemische pesticiden.

Gezond

Groenten en fruit moeten zowat de meest onderzochte tak in de biosector zijn. We kunnen dan misschien nog niet met 100 % zekerheid beweren dat biologische groenten en fruit sowieso gezonder zijn, maar er zijn wel tal van resultaten die in die richting wijzen..

Zo is er de conclusie uit Brits onderzoek dat biologische gewassen aanzienlijk lagere niveaus schadelijke pesticiden, cadmium en stikstof bevatten. De analyse detecteerde in biologische gewassen 48% lagere concentraties van het giftige zware metaal cadmium, dat onder andere de nierwerking kan verstoren. Ook stikstofconcentraties – in sommige studies verbonden met een verhoogd risico op bepaalde kankers zoals maagkanker – bleken aanzienlijk lager in biologische gewassen.

Dezelfde studie bevestigt ook wat we al eerder zagen bij kippen die biologisch voer krijgen: je immuunsysteem wordt beter. En als je toch ziek wordt, zal je vlugger herstellen. Dat komt doordat wie bio eet, 20 tot zelfs 40 % meer antioxidanten – die je lichaam zuiveren en versterken – binnen krijgt.

Nog een losse greep uit het aanbod van wetenschappelijke studies op biogroenten: biotomaten bevatten maar liefst 55 % meer vitamine C.

Een laatste studie, uitgevoerd aan de universiteit van Harvard, bewijst alleszins het nadeel van bespoten – niet-biologische – voeding: de kwaliteit en hoeveelheid van hun sperma zakte drastisch bij mannen die grote hoeveelheden aten van de meest bespoten groenten en fruit. Mannen passen dus maar beter wat op wanneer ze deze groenten of vruchten eten.

“Ik kies heel eigenwijs voor de kleinschalige, ambachtelijke landbouw. Volgens mij is dat de toekomst, het is innovatief om ambachtelijk te werken.”

Jean-Pierre Smets

In de winkel

Voor het eerst in deze artikelreeks lijkt het erop dat het biologisch product gezonder is dan gangbare groenten en fruit. Zelfs voor wie dus geen jota geeft om zaken als milieuvervuiling en de opwarming van de aarde, kan bio hier een aanzienlijk voordeel bieden. Bioproducten hebben dan misschien wel wat vaker een bruin plekje of een afwijkende vorm, maar vind je dat écht belangrijk wanneer het om een lekker product gaat?

Kijkje nemen?

Als je benieuwd geworden bent naar hoe zo’n biologische boerderij er dan uitziet, kan je een bezoekje brengen aan ’t Goed Ter Heule in Heule. Alle informatie over deze en tal van andere activiteiten vind je op bioweek.be.

(EK)