Verliefd à la façon de Macron: relaties tussen leerkrachten en leerlingen

Erna (59) en Jacky (70) © Fred Debrock

Ze was spectaculair, de overwinning van Emmanuel Macron in de Franse presidentsverkiezingen, en geen krant die er niet bij vermeldde dat de man getrouwd is met de 24 jaar oudere ex-lerares Brigitte Trogneux. Het hoort niet, relaties tussen leerkrachten en leerlingen, maar het gebeurt toch. En vaak.

Vijftien was Emmanuel Macron, toen hij zich inschreef voor de naschoolse toneelles van lerares Frans Brigitte Trogneux. Terwijl ze een jaar later samen een toneelstuk bewerkten, werden ze verliefd. Hij zou met haar trouwen, verklaarde hij. “Ik voelde dat hij de man van mijn leven was, maar het kon niet”, vertelde Brigitte aan Paris Match. Het echtpaar Macron houdt vol dat hun relatie platonisch bleef tot hij meerderjarig was, maar de kern van de zaak blijft: ze houden zielsveel van elkaar, en al heel lang.

Het thema beroert ons, misschien omdat we allemaal een deel van ons leven op de schoolbanken hebben gesleten. Sting, die ooit leraar Engels was, bezong de spanning tussen zichzelf en een van zijn leerlingen in Don’t Stand So Close en Rufus Wainwright heeft het in Art Teacher over een vrouw die nooit over haar verliefdheid op haar leraar kunst heen raakt. Wie herinnert zich geen pubervlinders voor een of andere leraar of lerares? Vooral in tijden dat de klassen nog niet gemengd waren, maar het lerarenkorps al wel een beetje, liep er altijd wel een lesgever rond voor wie alle meisjes of jongens in zwijm vielen. Er was in die periode ook nog meer afstand tussen wie lesgaf en wie les kreeg. Onbereikbaarheid doet dromen.

Die grens is vandaag veel meer vervaagd: leerlingen en leerkrachten noemen elkaar soms bij de voornaam en bouwen niet zelden een vriendschappelijke relatie uit. Maar een romantische relatie tussen een lesgever, iemand in een machtspositie, en een leerling, vaak nog minderjarig, wordt, zelfs als die laatste ermee instemt, even weinig getolereerd als vroeger.

Wie een leven lang voor de klas staat of op pad gaat met groepen mensen, kan niet zelden meepraten over favoriete leerlingen, blijvende vriendschapsbanden of onderdrukte romantische gevoelens. Liefde op school, aan de universiteit of in de gangen van het internaat: soms kan het niet, soms mag het niet, soms komt er verdriet bij kijken. En soms ontstaan er ontroerende verhalen met een happy end.

Die verhalen hebben we gezocht, en gevonden.

ROOS (64) EN IRIS (44)

“Iedereen van onze muziekgroep wist het, behalve wij”

Roos (64) en Iris (44)
Roos (64) en Iris (44) © Fred Debrock

Toen ze elkaar voor het eerst zagen, zo’n vijfentwintig jaar geleden, botste het. Letterlijk. “Ik was gehaast om op tijd in de les te zijn”, vertelt Iris. “Roos was de nieuwe opvoedster op de peda van de hogeschool. Die ochtend stond ze me dus in de weg. Ik liep haar omver.”

De genegenheid kwam er pas de dag dat Iris door haar opvoedster op het matje werd geroepen. “Omdat ik, samen met twee andere medestudenten, altijd last minute aan het ontbijt verscheen, zagen we Roos nooit in haar kamerjas. Daarom wilden we haar uitdagen: we zouden ’s avonds zo lang opblijven, tot ze zich omkleedde.” Roos vroeg om tekst en uitleg. Het werd hun eerste gesprek, en het klikte meteen.

“We waren graag in elkaars gezelschap. Als ik Iris zag, werd ik altijd blij.”

Roos speelde gitaar, Iris piano en nog wat instrumenten. Al snel trok de opvoedster op met het groepje studenten dat na de lesuren musiceerde in de kelder van de peda. “We zongen samen, ik hoorde er echt bij. Het waren mooie momenten.”

Roos (64) en Iris (44)
Roos (64) en Iris (44)© Fred Debrock

Dat ze later met Iris een relatie zou beginnen, was het laatste waar Roos aan dacht. Toen ze elkaar ontmoetten, was ze getrouwd met een man en al moeder van twee kinderen. Ze was nooit eerder verliefd geweest op een vrouw. Ook Iris had toen nog niet door dat ze op vrouwen viel. “We hebben op elkaar gewacht, als een potje en een dekseltje. Achteraf zie je pas wat er toen aan de hand was. Iedereen van onze muziekgroep wist het, behalve wij.” Het duurde vier jaar voor ze echt openlijk een relatie hadden. Er waren de twijfels, er waren Iris’ ouders die het moeilijk hadden met het ‘anders zijn’ van hun dochter, er waren de kinderen van Roos. “Nadat Iris was afgestudeerd en alleen ging wonen, kwam alles in een stroomversnelling. Toen pas was er die eerste kus, die al zo lang in de lucht hing. Maar onze relatie bleef hierna nog twee jaar geheim.” Dat leverde heel wat anekdotes op. “Zoals die keer dat Iris me wilde opzoeken en er tegen het raam van mijn bureau een brief met een liefdesboodschap kleefde. Ze moest drie keer rond het gebouw rijden om te kunnen lezen wat er stond.”

Dat ze zou weggaan bij haar man, besliste Roos in de schouwburg. “We gingen kijken naar een theaterstuk over een huwelijk: ‘Ik ga weg bij u.’ De volgende dag heb ik alles aan mijn man verteld. Weggaan deed veel pijn, het was een lang rouwproces. Uiteindelijk liet ik alles achter en sprong ik in het duister. Mijn zoon heeft me om die reden twee jaar niet willen zien, zo boos was hij.”

Pas in 2000, het jaar waarin hun eerste dochter Flore werd geboren, kon het koppel een officieel samenlevingscontract afsluiten. Drie jaar later kwam er een tweede dochter, Myrte, en trouwden ze.

“Ik had al twee kinderen opgevoed en was jarenlang opvoedster geweest, maar moest een cursus gaan volgen om onze twee kinderen te adopteren”, lacht Roos. Dat Iris nog kinderen wilde, vond ze geen punt. “Ik was toen al bijna vijftig, maar ik ben altijd energiek geweest.”

Heeft die lange aanloop hen sterker gemaakt als koppel? “Absoluut. Als je zoveel tegenkanting krijgt, moet je wel stevig in je schoenen staan.”

“Maar zij was het voor mij”, besluit Iris. “Ik moest en zou haar hart winnen.”

ANNE (63) EN WALTER (78)

“Door een anonieme brief kwam onze relatie aan het licht en werd Walter aangeklaagd”

Anne (63) en Walter (78)
Anne (63) en Walter (78) © Fred Debrock

Dat hun verhaal nogal ingewikkeld is, zeggen Anne en Walter. Hun liefde is dat veel minder, want ze zijn nu 47 jaar samen. “Het had nochtans slechter kunnen aflopen.”

Anne was nog een puber toen ze bij Walter in de klas zat. “Maar wel rijper dan mijn leeftijdsgenoten.” Hij gaf lessen plastische opvoeding. “In die periode was er niks tussen ons. Ik herinner me dat hij vrij streng was.”

Hun verhaal begon pas erna, tijdens de naschoolse sportactiviteiten die Walter samen met een collega begeleidde. “Toevallig zat Anne altijd in mijn team, omdat ze talent had voor sport. We gingen weleens een pintje drinken na de match, en toen gebeurde het.”

De vonk sloeg over. Anne was nog maar zestien, Walter eenendertig, getrouwd en vader van twee kinderen. Het moest een geheime relatie worden.

“Je houdt het niet voor mogelijk wat we toen uithaalden in naam van de liefde. Soms belde ik naar school om te zeggen dat ik ziek was en spijbelde Anne. We reden naar zee. Als we daar nu aan terugdenken… Het was chemie en er was niks aan te doen.”

Op een dag belandt er een anonieme brief in de bus van Annes ouders. Een kopie ervan hebben ze zelfs bewaard: iemand – tot op de dag van vandaag weten ze niet wie – verklapt hun relatie en raadt Annes vader, die een hoge functie bekleedt bij de rijkswacht, aan om gerechtelijke stappen te ondernemen. Dat doet hij ook. Walter wordt aangeklaagd. “Ik had in de gevangenis kunnen belanden. Maar Annes vader, bang voor een schandaal, trok wat aan de touwtjes en ik werd overgeplaatst naar een andere school.”

Ook Annes moeder beïnvloedde de gang van zaken. “Ik was naar de gynaecoloog gestapt voor de pil. Mijn moeder nam mijn anticonceptiepil in beslag. Zo raakte ik op de koop toe zwanger.”

Walter woonde ondertussen alleen, Anne ging naar een tehuis voor ongehuwde moeders. Ze kregen een pendelrelatie, een moeilijke periode.

Anne (63) en Walter (78)
Anne (63) en Walter (78) © Fred Debrock

Ze trouwden uiteindelijk toen Anne achttien werd. Later kwam er een tweede zoon. Anne maakte carrière als bediende bij de bank, Walter keerde het onderwijs de rug toen en wijdde zich aan zijn passie: kunst. “Ik schilderde 40 jaar als een monnik, en ving ook de kinderen op.” Het contact met zijn zoontjes uit zijn eerste huwelijk werd geregeld via bezoekrecht. “Nu zijn ze kameraden. Ze keerden uit zichzelf terug. Twee fantastische kerels. Zelfs met mijn ex-vrouw heb ik de draad weer opgepikt. Er is niks vijandigs meer.”

Tussen Anne en haar ouders – haar vader is ondertussen overleden – was de relatie lang vertroebeld. “Van de ene op de andere dag werd er overgegaan tot de orde van de dag, met feestdagen en cadeautjes. Ze probeerden het toe te dekken. Er werd nooit meer over gepraat. Maar voor mij was er te veel gebeurd.”

Ook in al die jaren dat ze samen zijn, liep het niet altijd makkelijk. Anne werd zwaar ziek. “Maar liefde maakt je sterker, dat is zo.” Hij noemt haar mysterieus, met een grote diepte. Zij houdt van zijn humor en mengeling van emo en ratio.

Hun vier kinderen en zes kleinkinderen zijn de getuigen van hun stevige band. Net als de twee dikke mappen lange liefdesbrieven uit de eerste moeilijke periode. Bij elke brief maakte Walter een schets voor zijn lief. Getekend: ‘Je eeuwige Walter’.

Of ze er spijt van hebben, van hoe het allemaal gelopen is. “Nee”, zegt Anne, zonder een spoor van twijfel. “Ik zou het precies op dezelfde manier doen. Ik wist van bij het begin dat hij de man van mijn leven was.”

ERNA (59) EN JACKY (70)

“Onze liefde was eerst honderd dagen platonisch” – Erna (59) en Jacky (70)

Erna (59) en Jacky (70)
Erna (59) en Jacky (70) © Fred Debrock

Toen Erna in het zesde jaar secundair onderwijs wiskunde kreeg van Jacky, viel ze in de eerste plaats voor zijn humor. “Op school was er doorgaans veel afstand tussen leraars en leerlingen. Jacky was anders. Terwijl hij toezicht hield op de speelplaats, maakte hij een praatje met iedereen.”

De échte ontmoeting met zijn pupil Erna kwam er pas op Chrysostomos, het feest van de 100 dagen. “Ik stond bij de toog. Omdat ik in Oostende woonde en gehoord had dat zij West-Vlaamse roots had, bedacht ik dat ik haar ten dans wilde vragen en zo eens wat dialect kon praten. Maar voor ik het wist, ‘plakte’ ze tegen me aan. Omdat ik haar toch een beetje kende, wist ik dat het gemeend was. Meteen maakte ik haar duidelijk dat er een aanzienlijk leeftijdsverschil was tussen ons. Het scheen haar niet te deren.”

“Ik voelde zijn lichaam en het was als thuiskomen”, verklaart Erna. “Een soort chemie, ja.”

“Zonder die dans was het wellicht nooit iets geworden tussen ons”, meent Jacky. “Ik zou zelf nooit toenadering hebben gezocht tot een leerlinge.” Het was de dag voor het lange weekend van Hemelvaart, ze zagen elkaar pas terug op maandag.

“Ze had me gezegd dat ze er dat weekend eens over zou nadenken. Net voor ze les had van mij, zei ik haar snel in de gang dat ik hoopte dat haar antwoord ‘ja’ zou zijn.”

Erna (59) en Jacky (70)
Erna (59) en Jacky (70)© Fred Debrock

In Erna’s klas waren een stuk of wat vriendinnen al op de hoogte van de toenadering tussen de leraar en zijn leerlinge. “Ik kan me niet herinneren dat er commentaar kwam of dat iemand jaloers was”, aldus Erna. Ook aan de kant van Jacky’s collega’s bleef het respectvol stil.

Er begon een periode van platonische liefde. “Op de dagen dat hij lesgaf, wandelde Jacky ’s middags een eind met me mee naar huis. Geen handje vasthouden, geen kussen, alleen diepgaande gesprekken over van alles en nog wat.”

Jacky was zo wijs om de directrice erover in te lichten. “Ik bekende haar dat ik gevoelens had voor iemand uit mijn klas, maar dat het nog geen echte relatie was. Omdat ik wist dat we in de kijker liepen op straat, wilde ik een paar oudere roddelende collega’s voor zijn. Reactie van de directrice: ‘Weet dat meisje dit al?'”

In de klas behield hij de nodige afstand. Voor Erna was het moeilijker. “Hij was de leraar en stond voor de groep. Ik was doodsbang om mijn einddiploma niet te halen en wilde hem ook niet in moeilijk- heden brengen. Dus blokte ik in die weken mijn emoties af.”

Voor het examen bedacht de directrice een elegante oplossing. “Ze liet mijn parallelcollega de vragen voor mijn klas opstellen. Zo bleef het objectief. Ook de punten uit het kladrapport in de leraarszaal mocht ik niet aan Erna doorgeven. Maar ik kon wel zelf eens kijken of ze zou afstuderen.” De dag na Erna’s laatste examen, voor het vak Duits, wachtte Jacky haar op aan de school. Op straat, om de hoek, hebben ze elkaar voor het eerst gekust. “En op haar proclamatie stonden we hand in hand. Toen wist iedereen het.”

Ondertussen is het koppel 41 jaar samen, en hebben ze twee zonen. “We staan er niet echt meer bij stil dat hij ooit mijn leraar was. Het leeftijdsverschil speelt niet. Tussen ons is er een enorme emotionele en geestelijke rijkdom.”

In al die tijd is Jacky nooit meer op een van zijn leerlingen gevallen: “Ik zou niet weten waarom. Niemand heeft haar stem.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content