Af en toe besluiten de internetgoden om schijnbaar doodgewone mensen om te dopen tot een meme. Wie zijn deze mensen achter de memes echt en hoe gaan ze om met de impact van hun onverwachte internethit?
Eigenlijk is Brits evolutiebioloog en schrijver Richard Dawkins de oervader van de ‘meme’. De wetenschapper bedacht in 1976 de term om in één woord een ‘zichzelf herhalende eenheid van culturele transactie’ te omschrijven. Vandaag duidt het woord op een gelijkaardig fenomeen, zij het dan in een online context. Een meme is een virale foto, video of audiobestand dat zich volgens eenzelfde formule op verschillende manieren op het internet verspreidt en iets zeggen over een maatschappelijk fenomeen. De formule is altijd een soort mopje – vaak gebaseerd op een heersend stereotype – dat in zoveel mogelijk situaties toegepast kan worden. Af en toe besluiten de internetgoden om een schijnbaar doodgewoon persoon om te dopen tot een meme.
Ermahgerd Maggie
Het overkwam Maggie Goldenberger. De naam klinkt je misschien onbekend in de oren, maar je hebt ongetwijfeld haar foto al surfend eens tegengekomen. Het is 14 maart 2012. De Amerikaanse Maggie Goldenberger is een simpele twintiger, reizend door India met haar vriendin, wanneer ze tijdens een blits bezoek aan een internetcafé een bericht krijgt van een vriend aan het thuisfront. Via de link die hij doorstuurt, stuit Maggie op een foto van zichzelf als elfjarig meisje. De jonge Maggie heeft haar lokken samengebonden in twee koddige staartjes, draagt drie boeken van de Kippenvelserie van R.L. Stine onder de arm en heeft een niet mis verstaanbaar afkeurende uitdrukking op haar opengesperde beugelbek. Bij de foto waren variaties van de tekstomschrijvingen (of captions ) ‘Ermahgerd gersberms’ en ‘Ermahgerd berks’ gedrukt.
“Ik kon op dat moment niet inschatten hoeveel keer de foto gedeeld was”, vertelt Goldenberger aan Vanity Fair. Zonder het zelf te beseffen, was de meme met haar foto – die voor het eerst werd gepost op het online discussieplatform Reddit – viraal gegaan en Goldenberger zag haar elfjarige zelf gefotoshopt in verschillende situaties en films, de meest populaire waarschijnlijk haar verschijning in Jurassic Park: ‘Ermahgerd Verlercererpters’. En daar bleef het niet bij. Er kwam een gehele marketing op poten en er ontstond een volledige subcategorie met dieren en sterren vereeuwigd in dezelfde ongemakkelijke freezeframe-uitdrukking.
Internettaal
De ongewilde nalatenschap van Goldenberger is aanzienlijk. Niet alleen bevat de memedatabasis ‘Know Your Meme‘ meer dan 5 miljoen geregistreerde varianten in de ‘Ermahgerd’-categorie, maar ook het woord zelf is een gangbare online term geworden. Net zoals ander internetspecifiek taalgebruik – denk maar aan het grammaticaal grollen van Doge of de hele nest met spelling sukkelende katten – draait het ook hier om het ludiek linguïstiek falen. Het werkt zo: bij ‘ermahgerd’ worden de klinkers samengeperst door ‘er’, waarbij de nadrok op de rollende r-klank ligt. ‘Ermahgerd gersberms’ en ‘ermahgerd berks’ betekenen simpelweg ‘ohmahgod goosebumps’ en ‘ohmahgod books’ – de expressie van een enthousiaste boekenwurm dus.
Drie jaar na haar ongewilde opgang tot het meme-dom is de ervaring voor de jonge vrouw – die nu werkt als verpleegster in Phoenix – nog steeds bevreemdend. Haar vrienden rakelen ook vandaag te pas en te onpas gretig de herinnering aan het viraal voorval op als ze nieuwe mensen leren kennen. “Dan volgt er een halfuursessie waarin ze elke mogelijke versie van de meme bekijken en moet ik doen alsof ik er plezier in heb, ook al heb ik ze allemaal al gezien”, relativeert Maggie Goldenberger, het Ermahgerd-meisje.
Scumbag Steve
Maggie Goldenberger zag de LOL van haar webhit in en kan uiteindelijk best leven met haar status als meme-godin. Maar lang niet iedereen reageert positief op die transformatie. Toen Blake Boston in 2010 omgetoverd werd tot ‘Scumbag Steve’ probeerde hij eerst hevig zijn douchebagstatus te ontkrachten. Maar zijn ellenlange scheldtirades, doorspekt van vloekwoorden, gooiden alleen maar olie op het vuur en bevestigden zijn rol van rotzak. De formule van ‘Scumbag Steve’ gaat als volgt: bovenaan plaats je standaard een actie, die je onderaan door een bepaalde ongepaste of irritante tegenreactie aanvult.
Uiteindelijk zag Boston zich gedwongen een stap terug te nemen en te wachten tot de internetstorm was gaan liggen.
Vandaag word het ‘Scumbag Steve’-voorbeeld ook gebruikt om de draak te steken met mensen die in algemene zin twijfelachtig gedrag op hun kerfstok hebben staan. Iedereen aan het verkeerde spectrum van de publieke opinie, wordt als een soort e-ezeloren het scumbaghoedje opgezet. De eerste publieke persoon die de pet van Steve opgezet kreeg, was Egyptisch dictator Mubarak nadat die het internet in zijn land platlegde.
Opportunistisch opstapje
Blake ‘Scumbag Steve’ Boston maakte een ommezwaai en poseert nu zelfs vrolijk als de bekende mememalloot voor selfies wanneer hij herkend wordt op straat. Hij droomt dan ook van een entertainmentcarrière. ‘Sinds ik het aanvaard heb, denk ik dat het misschien wel een goede zaak is’, vertelt hij aan Boston Globe, ‘Eenmaal dit gebeurt, moet je een voet tussen de deur plaatsen en je eigen doorbraak forceren.’ Jake Boston stuurt zelfs het meisje achter ‘Annoying Facebook Girl’ – je kent haar wel, dat ene meisje met haar vervelende statusupdates – een bemoedigende brief als blijkt dat zij het heel zwaar te verduren krijgt. Turns out Scumbag is actually a good guy.
Scumbag Steve is niet de enige die zijn meme-dom als opportunistisch opstapje naar een bloeiende business ziet. De jongen achter Bad Luck Brian – de nerd wie het nooit eens meezat – heeft een eigen videokanaal op YouTube waarin hij zijn pechvogelpositie uitmelkt. Ook Laina Morris post regelmatig video’s als haar aanhankelijk ‘Overly Attached Girlfriend Persona’ en dankzij haar relativerende humor gooit ze zelfs hoge ogen bij komieken als Jimmy Kimmel. De eigenares van een zekere grompotkat heeft een heel imperium uit de grond gestampt en de hordes fans loopt helemaal wild als Grumpy Cat een acte de présence maakt op een evenement. Er is dus duidelijk nog leven na de meme. (AW)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier