Tom Mahy besloot de wereld te verbeteren toen hij vader werd: ‘Wat je doet, doet ertoe’

Tom Mahy © Senne Van der Ven
Elke Lahousse
Elke Lahousse Journalist voor Knack Weekend

Toen twee jaar geleden zijn dochter geboren werd, besefte Tom Mahy (31) dat hij anders in het leven wou staan. Minder cynisch en negatief, meer gefocust op oplossingen en positieve verhalen. Samen met zijn beste vriend stampte hij Zwijgen is geen optie uit de grond, een onlineplatform waar mensen die de wereld proberen te verbeteren een stem krijgen. ‘Ook een bloemist, ambtenaar of gevangenisdirecteur kan het verschil maken.’

Drie dagen na de geboorte van mijn dochter is Zwijgen is geen optie ontstaan. Dat was in september 2016. Voor de zwangerschap van mijn vriendin was ik zo’n gast die op café op vrijdagavond onder vrienden klaagde over de politiek en wereldproblemen, zonder er zelf iets aan te veranderen. Ik vond het cool om zaken als religie met de grond gelijk te maken. Constructief waren die caféavonden niet, alsof ik geen deel uitmaakte van die wereld waarover we het hadden. Alsof je op de tram ziet dat iemand wordt aangevallen, maar niet ingrijpt. Met de komst van mijn dochter in het vooruitzicht begon ik me af te vragen welk voorbeeld ik voor ons kind wilde zijn. Ik besefte dat ik minder cynisch in het leven wou staan.

Ik was zo’n gast die op vrijdagavond onder vrienden op café klaagde over de politiek en wereldproblemen, alsof ik geen deel uitmaakte van die wereld waarover we het hadden

In plaats van te zeuren over al wat misloopt, nam ik mij voor me te focussen op oplossingen en op mensen die de wereld proberen te verbeteren. Daaruit is Zwijgen is geen optie gegroeid, afgekort ZIGO: een YouTube-kanaal en website waar ik samen met mijn beste vriend, Anthony Bosschem, een platform geef aan mensen die begrijpen wat de uitdagingen van de eenentwintigste eeuw zijn, maar zich daar niet door laten verlammen. We interviewen ondernemers, kunstenaars, ingenieurs of schrijvers die niet bij de pakken blijven zitten, maar iets dóén. Mensen die door hun manier van denken of ondernemen een baken van hoop zijn in donkere tijden. Het interviewidee ontstond vanuit onze beperkingen: we hadden geen geld voor een fancy talkshow, wel twee camera’s, interesse in mensen, en tijd. We monteren de gesprekken niet tot snedige oneliners. Het zijn uitzendingen van twintig, dertig minuten waarin mensen ons vertellen hoe zij het zien.

Je zou kunnen zeggen dat ZIGO ontsproten is uit egoïsme. Omdat de wereld rond Anthony en mij op veel vlakken verschilde van de wereld die we voor onze beide dochters droomden, wilden we verhalen verzamelen van mensen die ons ervan konden overtuigen dat alles nog niet om zeep is. Na twee jaar stel ik vast dat we niet de enigen zijn die snakten naar meer positief nieuws. Regelmatig krijgen we reacties van kijkers die ons aanmoedigen om door te blijven gaan.’

Het vlindereffect

‘De mensen die we interviewen, zijn niet perfect. Sommigen zijn vrij polariserende figuren. Maar allemaal dragen ze het hart op de juiste plaats. Onze eerste gast was lingerieontwerpster Murielle Scherre, het toonbeeld van iemand die haar mond durft open te doen en het zichzelf soms heel moeilijk maakt, maar allemaal voor de goede zaak. Door haar collecties in België te produceren en niet in lageloonlanden, en door te streven naar een kwaliteitsvol product dat zo ethisch mogelijk gemaakt wordt, is ze niet het meest winstgevende lingeriemerk op de markt, wel eentje dat zo weinig mogelijk impact heeft op het milieu. Dáár ligt haar focus. En dat maakt haar verhaal zo inspirerend. Ik filmde het drie uur durende interview na drie nachten bijna niet geslapen te hebben, zo gaat dat met een pasgeboren baby, maar tijdens die eerste aflevering voelde ik meteen dat Zwijgen is geen optie potentieel had en dat Anthony een geboren interviewer is voor diepgaande gesprekken. Zijn plaats is vóór de camera, de mijne erachter, als cameraman en monteur.

Tom Mahy besloot de wereld te verbeteren toen hij vader werd: 'Wat je doet, doet ertoe'
© Senne Van der Ven

Na Murielle Scherre volgden interviews met mensen als Saskia Van Nieuwenhove, onderzoeksjournaliste en de onofficiële woordvoerster van de Vlaamse jeugdzorg, Tobias Leenaert, oprichter van de grootste vegetarische organisatie in België, en Nozizwe Dube, die op haar veertiende van Zimbabwe naar België verhuisde, hier rechten studeert, verkozen werd tot Young European of the Year en tot voor kort voorzitster van de Vlaamse Jeugdraad was. Stuk voor stuk mensen vol vuur en idealisme, voor wie zwijgen geen optie is en bij wie engagement centraal staat in wat ze doen. De inzichten die zij met ons delen, schudden mij telkens wakker. De ene gast pleit voor meer ecologische bloemenwinkels, zoals bloemiste Paulien Verhaest. Een ander ijvert voor meer menselijkheid tegenover gedetineerden, zoals de eigenzinnige gevangenisdirecteur Hans Claus.

De komende jaren moet ZIGO wel groter worden. Het gesprek met Murielle haalde bijna twintigduizend views, andere afleveringen zitten aan minder kijkers. Toch geloof ik dat we meer mensen kunnen bereiken. Onze tweehonderd mecenassen, fans die maandelijks een bijdrage storten en willen dat we groeien, geven mij het vertrouwen dat het kan. Onze droom is om naast interviews ook andere formats aan te bieden, zoals beleefde gesprekken die langer duren dan het klassieke tv-debat tussen mensen die van mening verschillen.

Er is mijn leven voor en na Zwijgen is geen optie. Mijn focus ligt vandaag niet meer bij doemdenken en ik ben me ervan bewust dat ook ik een impact kan hebben op onze samenleving. Iedereen kan iets doen om de wereld een beetje mooier te maken. Ik lig natuurlijk niet in de loopgraven te vechten, doe niet aan voedselbedeling voor vluchtelingen. Ik film de mensen die dat doen. Dat is misschien minder nobel, maar het is wat ik het beste kan. Vader worden heeft mij doen beseffen dat wat je doet ertoe doet. Er kijkt iemand mee en ik wil mijn dochter niet zeggen wat ze moet doen, maar zelf het goede voorbeeld geven. Als een leerkracht ons mailt om te melden dat ze het interview met Nozizwe Dube gebruikt als lesmateriaal, omdat het zo resoneert, doet dat deugd. Anthony en ik hadden op voorhand nooit gedacht dat onze video’s zoiets in gang zouden zetten, maar nu is het wel onze missie geworden om ruchtbaarheid te geven aan zo veel mogelijk positieve verhalen. Superveel mensen zijn bezig met zaken die veel te weinig aandacht krijgen. De mensen die we portretteren zijn daarom geen helden. Het zijn gewone mannen en vrouwen die hun best doen, maar ook tegenslag kennen.

Ik lig niet in de loopgraven te vechten, doe niet aan voedselbedeling voor vluchtelingen. Ik film de mensen die dat doen. Dat is wat ik het beste kan

Een van mijn lievelingsgesprekken was met Marjan Gryson, medeoprichter van vzw Touché, een organisatie die agressiebegeleiding geeft aan gedetineerden. Voor Marjan is agressie niet noodzakelijk iets negatiefs, maar iets waar je goede of slechte dingen mee kunt doen. Marjan is geen bekend persoon, maar nadat de redactie van het Radio 1-programma Interne Keuken haar verhaal bij ons gehoord had, hebben ze haar uit- genodigd voor een uitzending. Dat vlindereffect is zalig.’

Parallelle levens

‘Zonder de steun van onze vrouwen zouden Anthony en ik deze job nooit kunnen doen. We leven van de inkomsten van onze mecenassen en van coproducties die we aangaan met organisaties als Bond zonder Naam of Vluchtelingenwerk Vlaanderen. Het is niet onze bedoeling hier rijk van te worden. Natuurlijk willen we dat Zwijgen is geen optie groter wordt, maar mogen samenwerken met je beste vriend en je kinderen van de crèche kunnen afhalen, maakt mij ook al heel gelukkig. Als we met dit idee naar televisie waren gestapt, zouden we nooit de vrijheid hebben die we vandaag kennen. Het heeft voordelen om je eigen baas te zijn: een tv-programma vraagt veel tijd en planning, wij kunnen een nieuwe aflevering meteen online zwieren. Voor tv moet je bovendien rekening houden met strenge pitchrondes, bekende gezichten, grotere ploegen.

Ik moet wel toegeven dat ik in mijn eentje nooit aan ZIGO was begonnen. Anthony en ik leerden elkaar op school kennen en zijn al twaalf jaar beste vrienden. Onze levens lopen erg parallel, we zijn ook peters van elkaars dochter. Alleen was ik vroeger de voorbeeldleerling en hij de plantrekker die zijn diploma via middenjury behaalde. Op zijn zestiende runde Anthony al een succesvolle babysitwebsite en nadien heeft hij een eigen bedrijf opgestart en verkocht. Ik ben altijd bang geweest van de risico’s van het ondernemen, maar de drive van Anthony en onze interviews met ondernemers hebben mij doen inzien dat ondernemers ook maar mensen zijn die ergens het beste van proberen te maken.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content