Onze eigen Belgische bieren zijn niet te versmaden, maar op wereldniveau is ook het Deense Carlsberg al even geen kleine speler meer. Ter ere van de 170e verjaardag reisde Weekend.be naar Kopenhagen om er de ziel achter het merk te ontdekken.
Niets is zeker, en zelfs dat niet. De quote van Multatuli had de slogan van Carlsberg kunnen worden, ware het niet dat stichter J.C. Jacobsen zijn boodschap 170 jaar geleden liever formuleerde als ‘Probably the best beer in the world’. Onzekerheid en de blijvende zoektocht naar beter is de drijvende kracht achter het belangrijkste bier van Denemarken, zo ontdekken we in de oude brouwerij in Kopenhagen. Carlsberg, het verhaal achter de slogan.
Kopenhagen, dat is het kleurrijke Nyhavn, een kleine zeemeermin die bussen toeristen lokt, het alternatieve Christiania en… Carlsberg. Dat klinkt misschien als een commercieel praatje, maar er zit wel een grond van waarheid in: gedurende 170 jaar heeft het bedrijf achter het bier een rol gespeeld die niet onderschat mag worden in de opbouw van de stad.
Toen in het Carlsberg-laboratorium de pH-schaal werd uitgevonden of een methode ontdekt werd om gezuiverde gist te kweken, zorgde dat voor een ware revolutie binnen de industriële bierproductie
Bij de aankomst in Kopenhagen worden we opgewacht door hooggeëerd volk: in het betoverende museum Glyptoteket zal stichter Jacob Christian Jacobsen tijdens een TED-talk opnieuw tot leven gewekt worden. Het hele gebeuren baadt in een sfeer van geheimzinnigheid, maar plots staat hij daar, op het podium. Of toch: een hologram van de al decennia geleden overleden man. Het is vooral een leuke publiciteitsstunt, maar we moeten wel toegeven dat het weer eens wat anders is, de filosofie achter het merk uitgelegd krijgen door een pratend anachronisme.
Probably
Aan de hand van brieven en dagboekfragmenten van J.C. Jacobsen zelf stelden de knappe koppen achter de hologram een speech samen die de stichter van Carlsberg ooit zelf gegeven zou kunnen hebben. De man leefde in een snel veranderende wereld: eind de 18e eeuw was Europa nog een agrarische samenleving, een eeuw later was de industrialisatie en verstedelijking in volle gang. Die tijdsgeest bleek achteraf erg belangrijk voor Carlsberg.
‘Grote veranderingen verontrusten mensen,’ zo zegt de bebaarde hologramversie van J.C. Jacobsen terwijl hij speelt met zijn hoge hoed, ‘en mensen die zich zorgen maken, vallen vaak terug op valse zekerheden. Ze bekijken alles zwart-wit en beantwoorden elke vraag met ja of nee, zonder ruimte te laten voor een alternatief.’ J.C. Jacobsen – simpelweg J.C. voor de werknemers van Carlsberg – wou juist onzekerheid omarmen, en stelde ‘probably’ voor als een alternatief antwoord op iedere vraag: ‘Probably is een wetenschappelijke aanpak van het leven en laat de mogelijkheid toe om te stellen dat alles altijd beter kan. Door vragen te beantwoorden met probably, ga je nieuwe paden bewandelen, zowel op vlak van zaken als in het dagelijkse leven.’
YouTube480480Why You Should Answer Every Question With Probably | J.C. Jacobsenhttps://www.youtube.com/user/carlsberg1.0carlsberg270video
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Dat streven naar beter zit al sinds de oprichting in 1847 ingebakken in Carlsberg. Dat bewijst de brouwerij niet alleen door te groeien – de groep heeft 140 biermerken, circa 41.000 mensen in dienst en verkoopt per jaar 116,9 miljoen hectoliter bier -, maar ook door haar kennis te delen. Het was een van de levensdoelen van J.C. Jacobsen om niet alleen zijn bier, maar ook al het bier wereldwijd te verbeteren. Toen in het Carlsberg-laboratorium dan ook de pH-schaal werd uitgevonden of een methode ontdekt werd om gezuiverde gist te kweken, zorgde dat voor een ware revolutie binnen de industriële bierproductie.
Rijk verleden
Wanneer een taxi ons richting de oude Carlsberg-brouwerij in het hartje van Kopenhagen voert, blijkt dat de chauffeur zelf ooit nog voor de brouwerij heeft gewerkt, voordat de grote productie-eenheid wegtrok uit de stad. Ondanks dat er nog steeds spijt doorklinkt in zijn stem wanneer hij praat over dat vertrek, praat hij vol enthousiasme over zijn voormalige werkgever.
Over de lelijke familievete die een smet werpt op het verhaal over het ontstaan van Carlsberg, bijvoorbeeld. Ondanks hun onderlinge rivaliteit wou vader J.C. dat zijn zoon Carl mee in het bedrijf stapte. Dat deed die initieel ook, maar na een tijdje ontplofte de bom en startte Carl liever in zijn eentje een nieuwe brouwerij. Die hij vlak naast die van zijn vader zette. En die bier brouwde dat hij Ny (‘nieuwe’) Carlsberg noemde. Die jeugd van toen toch.
Wie ook gelijk had in het dispuut: het is over oprichter J.C. dat alle lovende woorden gaan als de geschiedenis van Carlsberg wordt opgediept. Het was ook hij die de Carlsberg Foundation oprichtte, een stichting die wetenschappelijk onderzoek doet in allerlei gebieden en zich inzet voor de kunsten. Daarbij is het ook zijn oude brouwerij die je vandaag onder de naam ‘Visit Carlsberg’ kan bezoeken. Daar kan je zien hoe het bier gebrouwen wordt, de sfeer (en geur van paardenstallen) opsnuiven en uiteraard ook bier proeven.
Onder de bieren die je op de locatie kan drinken, zitten er ook een aantal die diep vanuit de kelders komen. Zo proefden wij bijvoorbeeld een lager waarvan op het etiket te lezen is dat de inhoud ten minste houdbaar is tot… 20 november 1994. Straffe kost, maar Carlsberg wil nog verder gaan dan enkel haar oude bieren uit de kelder opdiepen: het bedrijf wil haar oude bieren opnieuw creëren. Met het Rebrew Project probeert de brouwerij haar ‘vader van de lager’ opnieuw te produceren. Die wordt gebrouwen met de eerste lading pure gist ooit ter wereld, die gedurende 133 jaar overleefde in een flesje uit de kelder.
Neus naar de toekomst
Maar hoezeer Carlsberg haar verleden ook respecteert, het bedrijf heeft de neus opvallend in de richting van de toekomst staan. De duurzaamheidsdoelstellingen die de groep heeft geformuleerd, zijn op zijn minst ambitieus te noemen. Zo wil het bedrijf tegen 2020 haar energiebehoefte volledig kunnen invullen met elektriciteit uit hernieuwbare bronnen, zullen alle koelkasten die het verdeelt zo zuinig mogelijk zijn en moet er 25 procent minder water verspild worden. Dat moet resulteren in een CO2-uitstoot die tegen dat jaar gehalveerd is, en tegen 2030 liggen de doelen nog hoger: dan streeft het bedrijf ernaar semi-klimaatneutraal te worden, met een CO2-uitstoot van nul komma nul in haar brouwerijen.
Het moge duidelijk zijn: Carlsberg wapent zich voor nog eens 170 jaar.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
