Ban op dierenproeven in werking op 11 maart

De ban op dierenproeven in de Europese Unie zal op 11 maart eindelijk van kracht gaan.

De ban op dierenproeven in de Europese Unie zal op 11 maart eindelijk van kracht gaan. De Europese commissaris voor Gezondheid en Consumentenbescherming, Tonio Borg, bevestigde dit in een brief aan dierenrechtenorganisaties. Concreet betekent deze bevestiging dat vanaf 11 maart het invoeren en verkopen van cosmetica (of ingrediënten) die getest werden op dieren verboden zal zijn binnen de Europese Unie.

De ban maakt een – voorlopig – einde aan de discussies in Europa tussen de cosmeticamarkt, dierenrechtenorganisaties en overheden die al decennialang gaande zijn over de noodzakelijkheid van dierenproeven.

De ban verbiedt alle cosmetica. Dit wil zeggen dat ook zeep en tandpasta, naast de voor de hand liggende mascara en lipstick, niet meer op dieren getest mogen worden.

Lange weg afgelegd

De ban die de invoer en verkoop van cosmetica waarvoor dierenproeven zijn gebeurd, verbiedt, werd al in 2003 opgesteld. Er kwam echter veel tegenwind vanuit de cosmetische sector waardoor het steeds werd uitgesteld. Op 11 maart 2009 ging de ban al eens in werking, maar met de uitzondering van de proeven op dieren die testen op giftigheid. Het is dus belangrijk dat er snel alternatieve tests worden gevonden die kunnen nagaan of cosmetica al dan niet giftig is. In 2009 werd er gesteld dat de ban pas volledig in werking zou treden wanneer er een alternatief voor deze specifieke dierenproeven werd gevonden. De deadline van 11 maart 2013 werd echter behouden.

Europa maakt met deze ban een sterk statement tegen het testen op dieren. De gevolgen van deze ban zullen dan ook groot zijn.

De brief van Borg

In een brief aan dierenrechtenactivisten schreef Tonio Borg dat hij van mening is dat de ban, zoals gepland, in maart 2013 in werking moet treden. Hij is dan ook niet van zin om een voorstel tot uitstel in te dienen. “Deze beslissing betekent dat we de zoektocht naar de ontwikkeling, validatie en acceptatie van alternatieve methodes naar een hoger niveau moeten tillen en moeten proberen om ze internationaal erkend te krijgen. Ik erken dat de ECEAE [een dierenrechtenorganisatie] een waardevolle en deskundige partner is geweest en ik reken op jullie hulp in de toekomst”, aldus Borg in zijn brief.

Onenigheid tussen wetenschappers

Een van de problemen die de ban ondervindt, is dat de onderzoekers in de wereld van de cosmeticawetenschap het maar niet eens kunnen worden over de noodzakelijkheid van dierentesten. Op die manier kan er dan ook niet aan volle kracht gezocht worden naar oplossingen, aangezien sommige wetenschappers dit overbodig achten.

Voorbeeld voor de rest van de wereld

Dierenrechtenactivisten reageren uiteraard enthousiast op het nieuws van het inwerking treden van de ban. De CEO van Cruelty International, Michelle Thew, liet optekenen in een statement dat ze hun doorzettingsvermogen en visie nu op globaal niveau moeten toepassen om zich ervan te verzekeren dat de rest van de wereld het goede voorbeeld van de EU volgt. “Dit is werkelijk een historische gebeurtenis en de culminatie van meer dan 20 jaar campagne voeren”, aldus Thew. Cruelty Free International en The Body Shop zullen enkele activiteiten op poten zetten in de aanloop van de ban op 11 maart.

Israël

De EU is echter niet de enige, noch de eerste, om dierenproeven te bannen. Vanaf 1 januari 2013 is het immers verboden in Israël om producten die getest zijn op dieren te importeren, verkopen en reclame voor te maken. De wet werd goedgekeurd in 2010, maar ging pas begin januari 2013 van kracht. Daar waar dierenrechtenorganisaties dus de EU als grote voorbeeld aanhalen, is het eigenlijk Israël dat kan dienen als toonbeeld voor de rest van de wereld. Het valt ook nog af te wachten of de EU de ban ook effectief in werking zal laten treden op 11 maart.

Gevolgen voor Amerikaanse bedrijven

De ban in de EU heeft niet enkel gevolgen voor Europese cosmeticabedrijven, want ook Amerikaanse leveranciers die testen op dieren zullen geweigerd worden. Hoewel heel wat Amerikaanse bedrijven er al een punt van hebben gemaakt niet op dieren te testen, is er nog een hele resem cosmeticabedrijven die dit wel doet. Een lijst van merken die nog steeds testen op dieren is terug te vinden op de website van dierenrechtenorganisatie PETA. Het is onduidelijk hoe de Amerikaanse bedrijven die op de zwarte lijst staan van PETA gaan reageren, maar als hun afzetmarkt in Europa niet willen verliezen zullen ze toch een alternatief moeten vinden voor dierenproeven. Hoewel er in de Verenigde Staten ook stappen worden ondernomen, kennen de stappen, tot nu toe, nog geen wettelijke gevolgen. Zo is er de Safe Cosmetics Act die in 2011 ontstond, maar nog niet in het wetboek werd opgenomen.

De Chinese dreiging

Voor verschillende internationale cosmeticabedrijven die wel dierenproefvrij willen zijn, strooit China roet in het eten. Volgens de Chinese wetgeving is het immers verplicht dat ieder nieuw product of ingrediënt op de Chinese markt aan uitvoerige testen wordt onderworpen, waaronder dus ook verschillende dierenproeven. Zo verloren cosmeticagiganten Estée Lauder en Avon hun plekje op de PETA cruelty-free lijst nadat uitkwam dat de bedrijven sommige van hun producten, bestemd voor de Chinese markt, wel testen op dieren om te voldoen aan de Chinese regelgeving. China is nu eenmaal een grote afzetmarkt voor heel wat cosmeticabedrijven, wat voor ethische dilemma’s zorgt.

Toch zijn er ook in China veranderingen op til. The Chinese State Food and Drug Administration -kortweg SFDA- heeft voor de eerste keer een proefversie van een wetsvoorstel ingediend dat het gebruik van alternatieven voor dierenproeven moet goedkeuren. De drijfveer achter deze plotse herziening van de wetgeving lijkt echter eerder economisch dan wel moreel, vertelde James Roy, een analist bij de China Market Research Group aan WWD: “Chinese consumenten geven nu eenmaal erg weinig om dierenbescherming en andere gerelateerde onderwerpen wanneer ze cosmeticaproducten kopen.” Het valt dus af te wachten of China zal breken onder de druk van de EU, of dat ze machtig genoeg blijken om er hun laars aan te lappen. (LP)