Houtbewerken, glasblazen of borduren: waarom slaan we massaal aan het craften?

Sylvie Franquet (58) © GF / JONATHAN GREET

Borduurpatronen vliegen de deur uit, glasblaasworkshops zitten overvol, iedereen doet aan keramiek en er verschijnen boeken over craftfulness, of hoe iets maken je tot rust kan brengen. Hype of niet, deze vijf mensen vergeten alles als ze de handen uit de mouwen steken.

Sylvie Franquet (58) verandert tapisserieën in punk art

Toen Sylvie Franquet Arabische talen en islam studeerde, eerst in Gent, later in Caïro, werkte ze al graag met haar handen. Ze naaide haar eigen kleren en van de vele reizen bracht ze kleurige stoffen mee die ze combineerde tot sjaals, geen twee dezelfde. Van kralen en amuletten reeg ze kloeke halssnoeren, die onder meer door Walter Van Beirendonck werden opgemerkt.

Stop mij niet in het hokje van de vrouwenkunst of textielkunst, daarvoor is mijn werk te rebels.

‘Toen acht jaar geleden mijn schoonmoeder overleed, erfde ik een kast vol onaffe handwerken. Ik weet hoeveel uur ze daarin had geïnvesteerd en ik besloot ze af te maken, maar dan op mijn manier. Duro Olowu, een Afrikaanse ontwerper en vriend, nam een aantal van mijn werken mee naar New York, waar hij een tentoonstelling cureerde. Twee belangrijke verzamelaars kochten een werk van mij, en zo begon het allemaal.

Stop mij niet in het hokje van de vrouwenkunst of textielkunst, daarvoor is mijn werk te rebels, met echo’s van punk. Ik zie mijn tapisserieën als een exploratie van vrouwelijkheid, van mens zijn in het universum. De teksten worden kreten, graffiti of pamfletten en in die zin is het feministisch.

Ik begeleid nog altijd groepjes op reizen door Egypte en Iran. In bussen, vliegtuigen en treinen kan ik aan mijn kunst voortwerken. Het is behoorlijk intens: één tapisserie vergt vaak twee maanden. Zoals nomaden tapijten maken onderweg, zo doe ik mijn borduurwerk.’

Franquets expositie loopt van 6 april tot 16 juni in The Harley Gallery in Londen. harleygallery.co.uk


Peter Smolders (56) krijgt vat op de wereld door met zijn handen te werken

Peter was als kind al een fervent knutselaar. Hij werd ingenieur, werkt in het onderwijs en verhuist binnenkort naar een huis met een groter atelier. Zijn nieuwste passie is glaswerk.

‘Sommige mensen ontspannen zich al sportend, ik ben van de wereld als ik met mijn handen bezig ben. Ik zat twee jaar geleden tegen een burn-out aan en zocht iets creatiefs om mezelf in uit te leven en wat afstand te nemen van mijn job. Op een opendeurdag van het Mechelse IKA liep ik het glasatelier binnen en daar ging een nieuwe wereld voor me open. Glaswerk is creatief, maar ook een ambacht. Het is ook fysiek. Je plukt glas uit de oven, houdt het constant in beweging zodat het niet van de pijp valt en blaast dan een bel. In het begin is dat complex, maar na een tijdje weet je lijf vanzelf wat het moet doen, en krijgt je brein de tijd om creatief te zijn.

Peter Smolders (56)
Peter Smolders (56)© ATHOS BUREZ

Ik was als kind al een knutselaar en wilde altijd weten hoe alles werkte. Van mijn vader kreeg ik het technische mee, van mijn moeder het creatieve. Ik repareer ook graag dingen, en vraag me bij veel spullen af of ik het zelf zou kunnen maken. Ik heb zelf kasten en luchters gemaakt, en een VW Kever opgeknapt. Op mijn 3D-printer maakte ik onlangs een nieuw dekseltje voor het batterijvakje van de afstandsbediening en in ons nieuwe huis, dat ik zelf getekend heb, ga ik de domotica en verwarming installeren. Het is een uitdaging om technische problemen aan te pakken en voor alles een oplossing te zoeken. Ik ben niet competitief, maar bewijs graag aan mezelf dat ik iets kan. If you can’t hack it, you don’t own it, staat er in het manifest van Make Magazine. Pas als je iets gemaakt hebt, weet je écht hoe het werkt.

Ik maakte onlangs een glazen kopje met een oortje. Het is een beetje schots en scheef, maar de voldoening is bijna niet te beschrijven. Ik zou ook een kopje kunnen kopen, maar een voorwerp heeft een andere waarde als je het zelf gemaakt hebt. Ik heb zoveel mooie dingen in mijn hoofd en als ik ze niet vind, maak ik ze gewoon zelf.’

Glasblazen, boekbinden, fotokunst, edelsmeden of keramiek, het Mechelse Instituut voor Kunst en Ambacht (IKA) leert je hoe het moet. Ikamechelen.be


Tine Adriaens (35) maakt haar hoofd leeg wanneer ze borduurt

Tine is altijd creatief bezig: ze naait, maakt juwelen, tekent, schildert… Sinds een jaar is haar grote liefde broderie. Niet de klassieke kruisjessteek, maar ouderwets handwerk in een modern jasje.

‘Creatief bezig zijn is al mijn hele leven een uitlaatklep. Ik was zo’n kind dat altijd zat te tekenen. Ik volgde een hele tijd tekenacademie, waar ik de opdrachten snel af- werkte om daarna mijn eigen ding te kunnen doen. Ik was het gelukkigst wanneer ik mijn creativiteit de vrije loop mocht laten. Dat is niet veranderd. Wanneer ik een foto van een broderiewerkje post op Instagram, vragen mensen me vaak welk patroon ik heb gebruikt. De meeste mensen hebben graag een handleiding, ik net niet. (lacht) Ik volg mijn intuïtie en mijn inspiratie. Ik teken iets uit de losse pols en ga daar vervolgens met naald en draad over.

Tine Adriaens (35)
Tine Adriaens (35)© ATHOS BUREZ

Borduren is traag, meditatief werk. Wanneer ik borduur, ben ik helemaal in the moment. Je kunt niet borduren en ondertussen Instagram checken. Noem het gerust mindfulness. Het is bewezen dat multitasken slecht voor ons is en toch doet iedereen het. We nemen allemaal te veel hooi op onze vork, denken dat we alles kunnen en onoverwinnelijk zijn, maar we zijn allemaal een beetje aan het crashen. Ik geloof dat iedereen op zijn manier naar vertraging zoekt. Ik werk al jaren in de zorg. Dat vraagt veel, het is een job waarin je kunt blijven geven. Borduren is iets wat ik alleen voor mezelf doe.

Met elke steek komt er meer rust in mijn hoofd. Borduren is de dingen letterlijk ‘op een rijtje zetten’. Misschien borduur ik daarom wel zoveel quotes. Enjoy life. Find your fire. Als een boodschap aan mezelf. Voor mij is dit een basisbehoefte: als ik dit niet doe, loopt mijn hoofd over. Ik heb twee kleine kinderen en verschillende rollen te vervullen: creativiteit is mijn redding, mijn therapie. Sommige mensen denken na een drukke werkdag misschien: nu een wijntje. Of ze gaan sporten of trainen voor een marathon. Ik wil dan gewoon even rustig in een hoekje gaan zitten met een handwerk.’

Op Instagram @tineadriaens kun je de hashtags #tienebroderie en #tieneshandwerk volgen.


Tania Wauters (48) prutst graag en maakt zo anderen blij

Tania is graag bezig. Ze runt een Spaans restaurant in Halle en richtte een B&B in die dit jaar de deuren opent. Ze deed twaalf jaar aan keramiek en ontdekte recent de schoonheid van edelsmeedwerk.

‘Ik word vaak weleens Alice genoemd, omdat ik zo’n dromer ben. Mijn hoofd bruist altijd van de ideeën. Ik run samen met twee collega’s een restaurant en binnenkort ook een B&B in de buurt. Druk, maar ik kan en wil niet stilzitten. Edelsmid, dat idee leeft al jaren. Ik was als kind gefascineerd door de ringen die mijn moeder droeg en wilde graag weten hoe die in elkaar zaten. Om uit te zoeken of ik behendig, creatief en geduldig genoeg ben voor het vaak minu- tieuze werk besloot ik een workshop te volgen bij Petra Warmerdam, goudsmid van Pallasart. Ik heb er ondertussen vier achter de rug en heb nu ook thuis een atelier.

Tania Wauters (48)
Tania Wauters (48)© ATHOS BUREZ

Ik hou van edelmetalen. Je kunt er zowel organisch als heel strak mee werken. Draad trekken, tot de exacte maat zagen, vijlen, bijschuren, de stukjes aan elkaar solderen, het is prutswerk, maar ik word er heel rustig van, ook als het niet meteen lukt. Op één ring wilde ik verschillende kubusjes solderen. Ik plaatste ze met een pincet, maar toen ik ze opwarmde sprongen ze in het rond. Dan kruip je dus op je knieën rond, op zoek naar piepkleine stukjes zilver. (lacht) Net omdat het zoveel concentratie vraagt, heb ik geen tijd om nog aan iets anders te denken. Het lijkt alsof ik in een andere wereld ben.

Ik ben nog op zoek naar een eigen stijl. Tot nu toe heb ik me vooral geconcentreerd op de techniek. Ik hou van fijne, geraffineerde dingen, dus het zal waarschijnlijk die richting uitgaan. Weet je, ik zie mezelf dit als zeventigjarige nog doen. Je kunt er prachtige dingen mee maken, emoties in uitwerken, jezelf constant ontplooien en vooral, je maakt er andere mensen blij mee. Ik kan oprecht trots zijn als iets lukt, maar als iemand anders het ook mooi vindt, geeft dat nog net iets meer voldoening. Je kunt dit ambacht bovendien overal meenemen. Wie weet woon ik wel niet mijn hele leven in Halle.’


Herman Van Looveren (54) verruilde de IT-wereld voor de werkplaats en werd houtbewerker

In 2012 zag Herman, na een ernstige ziekte, zijn IT-bedrijfje failliet gaan. Noodgedwongen ging hij op zoek naar een andere job, als het kon met minder stress. De oplossing was verrassend eenvoudig: hij maakte van zijn hobby zijn beroep. Sindsdien maakt Herman in opdracht houten meubelen, handmatig, met oude werktuigen en zonder machines. Sinds dit jaar organiseert hij ook workshops en masterclasses houtbewerking met traditionele technieken.

Herman Van Looveren (54)
Herman Van Looveren (54)© ATHOS BUREZ

‘Het publiek dat zich inschrijft, is divers. In de groepen die momenteel een workshop volgen heb ik een oncoloog, een prof, verpleegkundigen, huisvrouwen, architecten… Wat al die mensen gemeen hebben is een behoefte om iets met hun handen te doen. Ze zitten een hele dag achter de computer en missen het om iets te creëren.

Soms is het hier zo stil dat je een speld kunt horen vallen, zo geconcentreerd is iedereen met zijn werk bezig. Dat maakt handenarbeid zo ontspannend: je moet er je gedachten bij houden, anders loopt het mis. Ik zie mensen gespannen aankomen en met een grote glimlach weer vertrekken. Na een lange werkdag glijdt de stress van hen af.

Er loopt zoveel fout in de maatschappij: het milieu gaat om zeep, mensen worden uitgebuit, we krijgen massaal burn-outs. Scholen stomen jongeren klaar om mee in die ratrace te stappen: als je echt niets anders kunt, ‘moet’ je maar met je handen gaan werken. Terwijl daadwerkelijk iets maken zoveel voldoening geeft, ook intellectueel. Maar ik voel dat er een tegenbeweging aan de gang is: het ambachtelijke wordt opnieuw gewaardeerd, meer en meer mensen zetten de stap naar kleinschalig ondernemen en bouwen een zaak op vanuit het hart, niet voor het geld. Ik moest na mijn faillissement weer van nul beginnen en heb het niet breed, maar dat is niet erg. Ik verzamel al mijn hele leven oude werktuigen en had vroeger naast mijn drukke job amper tijd om ze te gebruiken, nu doe ik de hele dag wat ik het liefste doe. ’s Avonds kom ik tevreden thuis, met een leeg, ontspannen hoofd. Hoeveel mensen kunnen zeggen dat ze geen enkele dag tegen hun zin gaan werken?’

belgianwoodworker.com

Erfgoeddag heeft dit jaar als thema ‘Hoe maakt u het’. Op 28 april kun je daarom binnenlopen bij ambachtslui, scholen en handigaards. faro.be/erfgoeddag

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content